Pag 1907

[V.] DE FLUMINIBUS
 
Figmento poetico traditum est flumina ab Occeano et Terra
fuisse progenita. Nec equidem credendum eruditos homines
tanta fuisse caligine offuscatos ut animalium more arbitrarentur
hec procreatio facta sit, quin imo sub tam tenui velamento
senserunt ex amplissimo Occeani fonte, quibusdam agentibus
mediis, omnem humorem in terram deduci, cuius in visceribus,
postquam amaritudo digesta est omnis et ceptus meatus in
exitum usque peractus est, his in locis ad quos aut traxit aut
impulit potentia maior fontes parturiantur et lacus, ex ubertate
quorum (ut iam pretactum est) derivantur et flumina.
Et quia de fontibus atque lacubus pro qualitate laboris assumpti
satis dictum est, etsi, si opportunitas exigat, reassumetur
et iterum, de fluminibus congrue dici potest, principia, fluxus
et fines paucis explicando. De his potissime dico quos ad
notitiam nostram antiquorum deduxit solertia seu ipsi sumpsimus
oculis regiones varias peragrantes. Sunt igitur flumen, fluvius,
rivus et torrens in se aliquid diversitatis habentes, esto
non nunquam scriptores, secundum stili exigentiam, improprie
uno utantur pro altero. Flumen quippe omnis aqua est
que ab ipso exitu (ut ita loquar) ex utero usque in finem, eo
scilicet quo commixtione alterius nomen extinguitur, continetur.
Fluvius is est locus per quem flumen perpetuo cursu deducitur.
Rivus autem est tenuis aqua que ex fonte vel lacu exuberante
procedit, vel que aquationis seu oblectationis alterius
causa a fluvio in partem deflectitur aliquam. Torrens is est qui
agentibus imbribus repente fit turgidus vel impetuosus, sese e
montibus precipitem ferens in valles, et pluviis cessantibus
exarescit. Verum in presenti opere nil nobis est cum rivis aut
torrentibus, quorum cursus aut flectuntur facile aut auferuntur
estate. Et id circo venientes ad fluvios, quos amnes quandoque
loci amenitas per quem vadunt nuncupari facit, Eo propitio