Raimundus Lullus: Ars amativa boni

Quarta distinctio


52. Potestas veritas
1. Dilexit amicus ueritatem, in qua potestas amati gloriam
reuelauit, ut amici uoluntas quiesceret in amare.
2. Voluntas potestatis, ueritatis et differentiae numquam fragilis
neque falsa neque confusa fiet in amare.
3. Potestas, ueritas et concordantia ceperunt amare amoris in
amato.
4. Veritas et falsitas magnam habebant resistentiam in amico
propter amatum; uicta foret ueritas, si non iuuasset eam amatus.
5. Incepit principium in uero amore, spe et patientia, ut amicus
potentem amorem haberet sustinendi labores et aduersitates,
propter ueritatem et amorem.
6. In medio amati et amici existit ueritas, ut amicus posset
amati sui uera narrare.
7. Veritas et potestas finem amoris ad amatum extulerunt, ut
amando amatum suum inde scanderet amicus scala potestatis
et ueritatis.
8. Potestas et ueritas ad maioritatem amandi amicum extulerunt,
ut amatus cognosceretur et diligeretur in maioritate potestatis,
ueritatis et amoris.
9. Amicus, quanto poterat, in amore suo potestatem et ueritatem
coaequabat, ut inde posset ea, quae per amandi defectum
perdiderat, restaurare.
10. Stabant potestas et ueritas coram amico et amato; amicus
autem potestatem et ueritatem amato suo et minoritatem tribuit
sibi ipsi.
53. Potestas gloria
1. Quoniam potestas, praeter amoris differentiam, non potest
in amati gloria dare quietem amico, existit differentia amandi et
amabilis.
2. In uicum gloriae uenerunt hospitatum potestas et concordantia,
quae sunt nuntii amici et amati.
3. Adeo uehementer plorabat et plangebat amicus magnam
gloriam, quam propter amorem contrarium affines sui perdebant,
quod potestas eum non poterat consolari nec in gloria poterat
quiescere.
4. In sua gloria et de sua gloria et per suam gloriam et in sua
potestate et de sua potestate et per suam potestatem principiauit
amatus amicum suum, ut amicus posset melius amare et cognoscere
gloriam amati sui.
5. Per medium amoris iuit amicus uisum gloriam amati sui, ut
in ea posset existere cum amato suo.
6. Finis amoris amici est amicum posse sufferre labores, languores,
afflictiones, uituperia, bonorum perditiones et mortem ad
honorandum gloriam amati sui.
7. Obdormiuit amicus in amoris minoritate; excitatus est in
amoris maioritate; ideo potest amicus descendere ex gloria sui
amati.
8. In aequalitate potestatis se coaequant glorificans et glorificabile;
in aequalitate gloriae se coaequant possificatiuum et possificabile;
ideo consistit aequalitas amabilis in amore et amare.
9. Si minoritatem inueniret amicus in amati sui gloria, numquam
posset amare suum amatum absque minoritate amoris et
amandi.
54. Potestas differentia
1. Potestas non potest de concordantia sine differentia neque
de differentia sine concordantia; ideo conuertitur cum differentia
et cum concordantia in amore et amare.
2. Si potestas et differentia in contrarium amorem peruerti possent,
numquam in amoris concordantiam possent conuerti.
3. Non posset potestas amoris principia sine differentia principiare,
nec ea differentia sine potestate differentiare; ideo potestas
et differentia sunt amabiles in principiando amare.
4. Si non essent potestas differentiae et differentia potestatis,
amoris medium existere non posset inter amatum et amicum.
5. Cum fine potestatis, differentiae et amoris ligauit amicus
amare suum ad amatum.
6. In maioritate potestatis et differentiae, facit amor existere
suum amare, ut amicus cum amandi maioritate ascendat uisum
altitudines amati sui.
7. In differentia amati et amici existunt potestas et aequalitas,
quae detinent captum amorem.
8. Si minor esset differentia, quam potestas in amare, non esset
potestas maior in existere et agere, quam in existere tantum.
55. Potestas concordantia
1. Nisi potestas maior esset in concordantia, quam in contrarietate,
indignum esset in Deo fore potestatem, concordantiam,
amorem et amare.
2. Potestas et concordantia exhortatae sunt amorem, quod inciperet
eas diligere in perseuerantia.
3. Per omnes amoris extremitates, expanderunt se potestas et
concordantia, in amoris medio se iungentes.
4. Potestas finem amoris in concordantia scrutabatur; concordantia
uero inuestigabat eum in potestate; in amare autem inuenerunt
illum.
5. Ascenderunt potestas et concordantia ad maioritatem, ut
amare amici non descenderet ab amato.
6. Vt potestas de concordantia multum possit, in amore coaequat
se concordantiae in amare.
7. Recessit potestas de minoritate in concordantiam et concordantia
de contrarietate in potestatem, ut in maioritate sisteret
amor amici.
56. Potestas contrarietas
1. Adeo sistit in alto principio amare amati, quod eo non potest
ascendere contrarius amor, nec ibidem suum amare contrarium
principiare.
2. Amatus et amicus in tanto sunt amore, quod in amoris medio
contrariandi potestas intrare non potest.
3. Sicut potestas contrariandi contradicit amandi fini, sic potestas
concordandi non fini contradicit amandi.
4. Si potestas per contrariari ascendere posset ad maioritatem
amandi, non posset ad eam ascendere per concordantiam.
5. Amicus, quantum potest, amori contrario resistit in aequalitate
potestatis et concordantiae.
6. Contrarietas et minoritas resistunt potestati et maioritati in
amore et amare.
57. Potestas principivm
1. Quoniam potestas amoris plus potest de principio amoris in
amoris medio existendo et agendo, quam existendo tantum, sunt
amabilia opera eius.
2. Sicut plures uoces uniunt unam uocem, sic potestas plura
unit principia ad unum finem amandi.
3. Quia potestas maius est principium in habitu, quam in potentia
et in actu, quam in habitu, maior est in amare, quam in
odire.
4. Potestas et principium in amare se coaequauerunt, ut amicus
non indigeret possificare nec principiare in amare.
5. Vt amando suum amatum non habeat amicus amoris defectum,
extenditur tota potestas per tota cetera principia et e contrario,
et alia tota per alia tota, et omnia simul maioritati amandi
tradunt similitudines suas, ut in amandi maioritatem eam conuertant.
/*
58. Potestas medivm
1. Potestas amoris amatum et amicum coniungit in amoris medio,
ut habeant ambo finem unum amandi.
2. In medium potestatis intrauit amor et e contrario, ut in
utriusque medio amandi maioritatem haberet amicus.
3. Cum amoris potestate coaequat amicus in amoris medio
principium et finem amandi.
4. In amoris medio remouet amicus amare suum, cum amoris
potestate, ab amoris minoritate, ut ascenderet ad extendendum
et operandum in medium amoris.
59. Potestas finis
1. Ascenderunt potestas et finis ad maioritatem amandi, ut in
ea consisterent et operarentur amare.
2. Potestas, finis et aequalitas induerunt se amorem, ut amare
nutrirent.
3. In minoritate potestatis existit finis amoris infirmus; ideo rogat
amicus amatum suum, ut concedat ei potestatem amandi.
60. Potestas maioritas
1. Si maior amoris potestas praeter aequalitatem existeret in
maioritate, existeret quidem in maioritate cum amandi minoritate
et ploraret amicus defectus amati sui.
2. Nisi maior potestas et minor potestas coniunctae forent et
unitae in unum amare, potestas nequaquam posset amorem multiplicare
in maioritatem amandi.
61. Potestas aeqvalitas
1. Visitat amati potestas potestatem amici sui, qui infirmus iacebat
in minoritate; cum aequalitate potestatis amoris et amandi
sanabat amatus eum.
62. Potestas minoritas
1. Minoritas amoris uoluit se tradi amico, ut per eam diligeret
amatum suum; eam autem amicus tollere non potuit, quia noluit
eius amatus.
63. Sapientia volvntas
1. – Sapientia et uoluntas – dixit amicus –, concedite mihi uirtutes,
quarum indigeo uestire meum amare.
2. Dum amicus in amati sui ueritate scientiam intelligebat, diligebat
amantiam in bonitate sui amati.
3. Sapientia et uoluntas epistulam scientiae et amantiae miserunt
ad amatum, ut amico suo gloriam largiretur.
4. Sapientia differentiabat amantem et amatum; uoluntas uniebat
eos in uno amore et amare.
5. Sapientia et uoluntas amicum ligauerunt ad amatum cum
amoris concordantia, ut contrarium ad amorem non fugeret
aduersus amatum.
6. Resistebat amicus amori, nolens ire uisum et dilectum amatum
suum; sed sapientia et uoluntas ceperunt et coegerunt amicum,
portantes eum ad amatum suum, qui posuit amicum in carcerem
amandi et intelligendi.
7. Stabant intellectiuum ligabile in intelligibilitate et uolitiuum
in uolibilitate. Sapientia et uoluntas ligauerunt ea, cum inceptione
sciendi et amandi.
8. In medio sapientiae et uoluntatis cruciabant amicum intelligere
et uelle; amicus clamabat ad amatum suum.
9. Sapientia et uoluntas attulerunt ad amicum finem amati sui,
quo uinxerunt, cruciauerunt et incarcerauerunt amicum in amare
et intelligere.
10. Quadam die fugiebat amicus de maioritate ad minoritatem,
quia maioritatem amandi et intelligendi non poterat sustinere;
inuenerunt eum sapientia et uoluntas, quae reduxerunt eum in
carcerem amati sui.
11. Coaequauerunt se sapientia et uoluntas in scire et amare;
ambae cucurrerunt ad amatum et super earum amare et intelligere
illum accinxerunt.
12. Conquestus est amicus sapientiae de minoritate sui amare
et uoluntati de minoritate sui intelligere.
64. Sapientia virtvs
1. Quanto magis percipit amicus ueritatem fidei, spei et caritatis,
tanto magis grauatur uituperio, quod infertur amato suo propter
defectum amatorum, qui non habent scire et amare uirtuosa.
2. Iustitia, prudentia, fortitudo et temperantia sunt uici, per
quos uadit amicus ad gloriam amati sui.
3. In differentia amantis et amati protendit sapientia suum intelligere,
ut amicus amare possideat uirtuosum.
4. In concordantia uirtutis et sapientiae captiuatur amare
amici, ut amoris contrarii et ignorantiae et uitiorum non introeat
seruitutem.
5. Cum uirtute sapientia resistebat ignorantiae; cum sapientia
uirtus uitium impugnabat, ut coram amato suo constaret amicus
sapiens et uirtuosus.
6. Portabat amicus amato suo sapientiam et uirtutem; cecidit
amicus in amoris principia, ubi perisset, nisi amatus eius adesset.
/*
7. Ingressa est uirtus excitum in medium sapientiae et amoris,
ut nec cum maioritate nec cum minoritate participet uitiorum.
8. Nisi finis uirtutis uexaret amatores, requiesceret amicus in
fine sapientiae et amoris.
9. In capsa uirtutis applicuit amicus sapientiam et amorem
cum maioritate intelligendi et amandi, ut fierent thesaurus
amati.
10. Virtus et sapientia se coaequauerunt in amico, ut esset similior
et propinquior amato suo.
11. Si non esset minoritas, totus arderet amicus in igne sciendi
et intelligendi.
65. Sapientia veritas
1. De sapientia, ueritate et gloria se intersignauit amatus, ut
cognosceret suum amicum.
2. Quoniam ueritas non posset obiectum esse sapientiae sine
differentia, amabilis est differentia in amabilitate sapientiae et
ueritatis, qua scilicet amabilitate ligabilis est uoluntas ad sciendum,
uerificandum et differentiandum.
3. Sapientia et ueritas amico reuelauerunt amati secreta in
amoris concordantia; mortus est autem amicus in scire uerum
amare.
4. Contrarietas amoris amatum celabat amico, donec sapientia
et ueritas in amoris concordantia amatum ostenderunt amico.
5. Sapientia et ueritas extraxerunt amicum de tenebris et in
claritatem principiorum amoris posuerunt illum, ut uideret amatum
suum.
6. Cum ignorantia et falsitas amicum ex amoris medio deiecissent;
tradidit amicus amatum suum pro uanitatibus mundi; sine
amico remansit amatus.
7. Congratulari uoluit amicus, quia sciebat amatus eius ueritatem
laborum et tribulationum, quos sustinebat propter eius amorem;
recoluit autem defectus, quos aduersus finem sui gessit
amati et in tristitia restitit et timore.
8. Maioritate sapientiae et ueritatis inquisiuit amicus amatum
suum in amore et amare.
9. Aequalitate sapientiae et ueritatis amoris seruiebat et honorabat
amicus amatum suum.
10. In amoris minoritate perdidit amicus sapientiam et ueritatem;
hac perditione perdidit amicus amatum suum et e contrario;
sine quidem amore remansit amicus.
66. Sapientia gloria
1. In scire suo differentiabat amicus bona malaque, quae propter
amorem sentiens sustinebat. In amoris uero gloria miscuit ea.
2. In concordantia sciendi et amandi occidebat amatus amicum
suum. Amicus gloriam inueniebat, quia sic moriebatur; patiebatur
quidem poenam, quia in scire et amare amatum suum non
uiuebat.
3. Conquestus est amicus sapientiae ex ignorantia et poena,
resistentibus eidem ad seruiendum, honorandum et amandum
amatum suum; amicum puniuerunt sapientia et gloria, quia suum
scire et amare non multiplicauit.
4. Sapientia et gloria portauerunt amorem ad amicum, ut inciperet
habere poenam in scire et diligere suum amatum.
5. Sapientia, gloria et amor fluebant et refluebant de amato ad
amicum et de amico ad amatum, ut medium inter utroque plenum
esset sapientioso et glorioso amoroso.
6. Putabat amicus quiescere in scire gloriam amati sui; finis
autem amoris multiplicabat ei labores in amare.
7. Intellectiuum et gloriatiuum se ligauerunt in gloriabili et intelligibili,
cum amandi maioritate.
8. Si non esset aequaliter et intelligibilis et amabilis amati gloria,
deesset amico aequalitas sciendi et amandi, nec posset amicus
acquiescere gloriae sui amati.
9. Minoritas sciendi, gloriandi et amandi amicum inuitauit; cibauit
eum ignorantia, ira et aduersitatibus, ut uiueret contra
maioritatem sciendi, gloriandi et amandi.
67. Sapientia differentia
1. Quoniam inter sapientiam, concordantiam et amorem amici
est differentia, non autem inter sapientiam, concordantiam et
amorem amati, oportet ut amicus ultra uires suas suum contempletur
amatum.
2. Quia maior est differentia in sapientia, quam in contrarietate,
amabilis est differentia in scire et amare.
3. Quia non potest amicus intelligere nec amare suum amatum
sine differentia, principiatus est de differentia in sapientia et
amore et e contrario.
4. Medium amoris sistit inter differentiam amoris et sapientiam
amoris, ut ibidem inueniat amicus amatum.
5. In fine amoris existunt sapientia et differentia, quae ad amicum
noua nuntiant de amato.
6. Si non esset inter scientem et intellectum, amantem et amatum
differentia, sapientia non esset in intelligendi maioritate nec
amor in amandi maioritate.
7. Sapientia et differentia sunt aequalia principia, quibus amicus
suum inquirit amatum.
8. In minori differentia scientis et scibilis, perdidit amicus
amati sui cognitionem.
68. Sapientia concordantia
1. Si sapiens amor in se concordantiam non haberet, ab amore
contrario non distaret.
2. Ita sapienter incipit amicus amare suum amatum, quod
amare suum de sapientiae amore et de concordantiae amore,
necnon de ceteris amoris principiis, incipit.
3. Amoris concordantia et amoris sapientia in amoris medio
reuelant amatum amico.
4. Sapientia et concordantia coram amato citauerunt amorem,
quoniam in finem amoris non occidebat amicum.
5. Quanto maiorem habet amicus sapientiam sciendo suum
amatum, maiorem habet concordantiam amando illum.
6. Amatus et amicus in sapientia se coaequarunt, ut in amore
et amare essent aequales.
7. Coram sapientia et concordantia plorabat minoritas, quoniam
amicus amando aberat in ea.
69. Sapientia contrarietas
1. Contrarietas eiecit sapientiam ex amoris principiis, ut amicus
suum obliuisceretur amatum.
2. Contrarietas et ignorantia in amoris medium introierunt, ut
ex eo deicerent amatum.
3. Aduersus sapientiam, concordantiam et finem pugnabant
ignorantia, contrarietas et non finis amoris, ut sine amico suo foret
amatus.
4. In ciuitate amoris inuenerunt se sapientia et contrarietas in
maioritate; sapientia quidem in illa ciuitate faciebat amatum et
amicum esse concordes; contrarietas uero amare amati et amici
in ea confundebat.
5. Vt sapientia et concordantia distarent a contrarietate sciendi
et amandi, coaequauerunt se in scire et amare.
6. Si sapientia minor esset in concordantia, quam in contrarietate,
non esset amatus amabilis amico suo.
70. Sapientia principivm
1. Intrauerunt amoris principia in ciuitatem sapientiae, ut in ea
medium amoris clarificarent.
2. Clauiger thesauri amoris est amoris sapientia; custodes eius
sunt amoris principia; dominus quidem huius thesauri est finis
amoris.
3. Amatus et amicus quandam principiauerunt amoris ecclesiam;
aedificauerunt eam de sapientia et maioritate amoris.
4. Sapientia, principium et amor se coaequauerunt in confidentia,
quam habet amicus de amato suo, ut in illa coaequatione
amatus amico suo satisfaceret de amare.
5. Incepit amicus quaedam cupire, quae non sunt de circumstantiis
amoris; confestim egressus est de sapientia, ingrediens
amoris minoritatem ad odiendum amatum.
71. Sapientia medivm
1. In amoris medium ingressa est sapientia, ut amicus in eo legeret
finem amoris.
2. Sapiens amor et maioritas amoris rogauerunt amatum, ut
ueniret ad existendum in medium amoris, ut esset amicus in
amandi maioritate.
3. Quoniam scire est medium sapientiae et amare medium
amoris, desiderauit amicus aequalitatem sciendi et amandi.
4. Quoniam amoris medium minoritatem participabat, colorans
se de illa, stabat sapiens amor infirmus coram amico, qui
suum ignorabat amatum.
72. Sapientia finis
1. Sapientia et finis rogauerunt amoris maioritatem, ut ueniret
ad quiescendum in maioritatem sciendi, finiendi et amandi.
2. Misit amatus quandam finis amoris columbam ad scire
amici, ut ei de aequalitate amici et amati noua nuntiaret.
3. De sapientia et fine fecit amicus columnam, in qua suum
sustentaretur amare, ut non corrueret in amandi minoritatem.
73. Sapientia maioritas
1. Sapiens amor et maioritas amoris amico commendauerunt
amoris aequalitatem, ut non discederet a scire et amare.
2. Si sapiens amor minor esset in aequalitate amoris, quam in
inaequalitate, maior esset fatuus amor in aequalitate amoris,
quam in inaequalitate.
74. Sapientia aeqvalitas
1. Si sapiens amor et minor amor aequales essent in amare,
non esset aequalitas amici et amati.
75. Sapientia minoritas
1. Amori sapienti commendauit amicus suum minorem amorem,
ut nutriret eum ad amandi maioritatem.
76. Volvntas virtvs
1. Quoddam erat uiridarium amoris, de uirtute et ueritate plantatum,
ubi amicus suum inuenit amatum de amore cantantem.
2. Pulmentum amoris sunt uirtus et gloria, quibus uiuit amare.
3. Si non esset differentia, non esset uirtus in amare.
4. Tanta erat amoris concordantia inter amatum et amicum,
quod prae uirtute cognoscebat amicus uoluntatem amati sui.
5. Posuit se contrarietas inter amicum et amatum, ut amatus
non haberet amicum nec e contrario; uoluntas autem et uirtus
pacificauerunt eos in amoris concordantia.
6. De uoluntate et uirtute principiauit amatus amicum suum,
ut de illo principiet amicus amare suum.
7. Per amoris medium penetrabat desiderare amici, perquirens
amatum suum; uoluntas et uirtus lumen ei praeferebant.
8. In fine amoris dedit amicus uoluntatem suam amato; in fine
uirtutis reddit eam amatus amico.
9. Voluntas et uirtus consilium dederunt amico diligendi suum
amatum amoris maioritate, ut propter amatum suum maiores sustineret
amicus labores, angustias et dolores.
10. Misit amatus ad amicum suum uoluntatem, ut de illa diligeret;
misit ei uirtutes, ut de illis resisteret uitiis; misit eidem aequalitatem,
ut esse suo suum coaequaret amare.
11. Voluntas et uirtus sibi ad inuicem resistebant super amoris
minoritate, quia uoluntas diligebat eam, quam uirtus destruebat;
ideo stabat amicus in conscientia et in amandi minoritate.
77. Volvntas veritas
1. Veritas et gloria recesserunt ab amato, similiter et uoluntas
amici; remansit amatus in falsitate et poena sine amico.
2. Ostendere uoluit falsitas amatum amico sine differentia, sed
noluit ueritas, ut in amandi maioritate foret amor amici.
3. Vt amicus concordantiam haberet in amare, proposuit ueritatem
et amorem alium alii; hanc autem habebat concordantiam
ex hoc, quod amabilis erat ueritas et uerificabilis amor.
4. Inuenit amicus contrarietatem detrahentem amatum uoluntati
et ueritati; amicus amoris concordantia redarguit contrarietatem.
/*
5. Incepit uoluntas in ueritate odire falsitatem et incepit ueritas
in uoluntate uerificare amare.
6. Scripsit amatus in uoluntate quandam epistulam ueritatis et
misit eam per amoris medium ad amicum; in hac autem epistula
scriptum erat: `Venite, uenite amare'.
7. Sumpsit amatus uoluntatem amici et posuit illam in ueritatem,
ut ligaret eam in fine amoris.
8. Maiori ueritate ligabat et cogebat amicus uoluntatem suam,
ut continue diligendo seruiret amato suo.
9. In aequalitate amici et amati stabant uoluntas et ueritas,
narrantes quomodo moriebatur amicus propter amatum suum.
10. Minoritas amoris dissoluit uoluntatem a ueritate, ut uoluntas
falsitatem diligeret amoris, odiens ueritatem.
78. Volvntas gloria
1. In tantum gloriose se diligunt amatus et amicus, quod in
amandi essentia differentiam ullam habent.
2. Voluntas et concordantia in gloria quiescebant, in qua cruciabant
amicum per amare.
3. Quia uoluntas cum amoris concordantia quiescebat in gloria,
resistebat in amandi poena amandi contrarietati.
4. Quia gloria est desiderabilis, est desiderare principiabile et
ligabile in amandi gloria.
5. Amici uoluntas in medio gloriae sui amati quiescebat; amati
uero gloria desiderabilis erat in medio uoluntatis amici; ideo stabant
amatus et amicus in medio amoris.
6. In fine amoris conuersi sunt desiderosus et gloriosus, ut
amatus sufficere posset amico de requie et amare.
7. In maioritate quiescendi et uolendi inuenit amatus amicum
suum, qui multos nolentes amare reprehendebat.
8. Quoniam aequalitas uolosi et gloriosi est amabilis, est eorum
inaequalitas odibilis.
9. Voluntas et gloria loquebantur de amore; earum locutionibus
glorificabat gloria et uolificabat uoluntas amicum, donec superuenit
minoritas amandi, declinans amicum ad poenam et ad
odire.

1190




1195




1200




1205




1210




1215




1220




1225




1230




1235




1240




1245




1250




1255




1260




1265




1270




1275




1280




1285




1290




1295




1300




1305




1310




1315




1320




1325




1330




1335




1340




1345




1350




1355




1360




1365




1370




1375




1380




1385




1390




1395




1400




1405




1410




1415




1420




1425




1430




1435




1440




1445




1450




1455




1460




1465




1470




1475




1480




1485




1490




1495




1500




1505




1510




1515




1520




1525




1530




1535




1540




1545




1550




1555




1560




1565




1570




1575




1580




1585




1590




1595




1600




1605




1610




1615




1620




1625

Torna all'inizio