(2) Tantam autem in penis reprobi tollerabunt angustiam, ut  
vix aliquid cogitare valeant propter penam, sed «illuc dirigent  
impetum cogitationis, ubi sentient vim doloris». Sane  
discipulus quidam fertur apparuisse magistro post mortem.  
Quem magister cum intellexisset esse dampnatum,  
quesivit ab eo si alique questiones apud inferos verterentur.  
Qui dicitur respondisse apud inferos queri quid solummodo  
non sit pena. 
(3) Sed Salomon ait: «Nec opus, nec ratio, nec sapientia,  
nec scientia est apud inferos, quo tu properas». Erit enim  
in reprobis tanta mentis oblivio, tanta cecitas animi, tanta  
confusio rationis, ut raro vel nunquam ad cogitandum quidquam  
de Deo possint assurgere, nedum ad confitendum valeant  
respirare. Nam «a mortuo perit confessio», tanquam  
ab eo qui non est. Scriptum est enim: «Non mortui laudabunt  
te Domine, neque omnes qui descendunt in infernum».  
«Non infernus confitebitur tibi, neque mors laudabit te». 
XI 
 De conversione penarum.  
(1) «Dimitte me, dicit Iob, ut plangam paululum dolorem  
meum, antequam vadam et non revertar ad terram tenebrosam  
et opertam mortis caligine; terram miserie et tenebrarum,  
ubi umbra mortis et nullus ordo, sed sempiternus 
  |  
  |