Thomas Aquinas: Scriptum super Libros Sententiarum, III

vol. 5, p. 260


operatione Incarnationis ostensa sunt, ut Damascenus dicit:
bonitas quidem, inquantum proprii plasmatis non despexit infirmitatem; potentia
vero, inquantum maxime distantia coniunxit; sapientia vero, inquantum convenientem
modum invenit eius quod impossibile videbatur: iustitia etiam in eo
quod per modum satisfactionis salutem humani generis reparavit. Unaquaeque
tamen operatio divina huic personae magis quam illi est appropriabilis, secundum
quod in ea magis manifestatur attributum quod illi personae appropriatur.
Bonitas autem divina secundum hoc in operatione Dei manifestatur quod sine sui
indigentia ea quae sunt sua, creaturae communicat; et quanto ea quae communicantur,
minus sunt creaturae debita, et quasi magis Deo propria, tanto magis
bonitas Dei ostenditur, sicut sunt ea quae gratis naturae superadduntur: et propter
hoc gratiae Spiritui Sancto attribuuntur, cui bonitas appropriatur. Cum ergo
hoc praecipue supra conditionem humanae naturae sit ut in unitatem divinae
personae assumatur, hoc opus praecipue Spiritui Sancto appropriandum est.
AD OBIECTA
Ad primum ergo dicendum, quod attributa appropriata personis praesupponunt
rationem essentiae; sed operationes divinae praesupponunt attributa secundum
intellectum: et ideo propter appropriationem attributorum, essentia non appropriatur
alicui personae, sed operatio: quia iudicium posterioris dependet a
priori, et non e converso.
Ad secundum dicendum, quod quamvis illa quatuor in Incarnatione ostendantur,
tamen praecipue manifestatur ibi bonitas divina, ut ex dictis patet.
Tertium concedimus.
Solutio II
Ad secundam quaestionem dicendum videtur, quod Patri appropriandae sunt illae
operationes divinae in quibus praecipue manifestatur potentia, propter quod opus
creationis appropriatur Patri. Attenditur enim potentia Patris operantis in productione
effectus; bonitas autem in liberali collatione. In opere ergo creationis
res in esse productae sunt, non autem tunc aliquid eis collatum est supra id quod
naturae ratio exigit, sicut est in opere recreationis, in quo res non omnino ex non
esse producuntur, sed aliquid supra earum conditionem eis confertur: et ideo ea
quae ad recreationem pertinent, Spiritui Sancto appropriantur, et non Patri.
AD OBIECTA
Ad primum ergo contra hoc obiectum dicendum est, quod quamvis potentia
principium activum per se nominet, tamen in agentibus per voluntatem voluntas
est imperans quod potentia exequitur. Voluntatis autem obiectum est bonum; et
ideo principale in operatione agentis per voluntatem est bonitas, et quasi
secundarium exequens est potentia; et praecipue quando tota ratio effectus est
bonitas agentis: et ideo huiusmodi opera Spiritui Sancto appropriantur.

Torna all'inizio