Dantes Alagherii: De vulgari eloquentia

Pag 43


VI
1. Quia circa vulgare illustre nostra versatur intentio, quod
nobilissimum est aliorum, et ea que digna sunt illo cantari
discrevimus, que tria nobilissima sunt, ut superius est
astructum, et modum cantionarium selegimus illis, tanquam
aliorum modorum summum, et, ut ipsum perfectius edocere
possimus, quedam iam preparavimus, stilum videlicet atque
carmen, nunc de constructione agamus.
2. Est enim sciendum quod constructionem vocamus regulatam
compaginem dictionum, ut 'Aristotiles phylosophatus est
tempore Alexandri'. Sunt enim quinque hic dictiones compacte
regulariter, et unam faciunt constructionem.
3. Circa hanc quidem prius considerandum est quod
constructionum alia congrua est, alia vero incongrua. Et quia,
si primordium bene discretionis nostre recolimus, sola suprema
venamur, nullum in nostra venatione locum habet incongrua,
quia nec inferiorem gradum bonitatis promeruit. Pudeat ergo,
pudeat ydiotas tantum audere deinceps ut ad cantiones
prorumpant: quos non aliter deridemus quam cecum de
coloribus distinguentem. Est ut videtur congrua quam
sectamur.
4. Sed non minoris difficultatis accedit discretio priusquam quam
querimus actingamus, videlicet urbanitate plenissimam. Sunt
etenim gradus constructionum quamplures: videlicet insipidus,
qui est rudium, ut 'Petrus amat multum dominam Bertam'.
5. Est et pure sapidus, qui est rigidorum scolarium vel
magistrorum, ut 'Piget me cunctis pietate maiorem, quicunque
in exilio tabescentes patriam tantum sompniando revisunt'; est
et sapidus et venustus, qui est quorundam superficietenus

Torna all'inizio