Boncompagnus de Signa: Ysagoge

51


35 Sicut igitur in constructione premittendus est nominativus, sic
appositione est supponendum, ut «nobilitatem vestram precamur
presentium lator», et semper genitivus debet preponi dictioni a qua
regitur et cum prepositione si ibi ponitur iungi, ut «presentium lator
postquam ad illius domum pervenit ibi confestim egrotavit».
36 Accusativum semper ponas ante verbum, dativum et ablativum
si fuerit oportunum. Vocativum in epistola ponere noli quia propter
discretionem sermonis est secunde persone. Unde non debes
dicere «noscat paternitas tua karissime pater.» Quia satis loqueris
ad secundam personam per hoc pronomen tuam, quod pertinet ad
secundam personam.
37 Et nota quod ista pronomina ego et tu , vos et nos in epistola
ponere non debes quia in verbis prime et secunde persone certus
intelligitur nominativus. Unde non debes ponere ad ornatum
locutionis.
38 Item nota quod verbis tertie persone debet poni nominativus nisi
subintelligeretur per verba precedentia, vel nisi essent verba excepte
actionis, ut tonat et fulminat , et nominativus sive sit participuum
sive non debet poni in eadem clausula ubi ponitur verbum a quo
regitur, et non multum debet distare ab eo ne forte videretur alii
verbo supponere.
39 Item nota quod adiectiva decorant epistolam sed non ponas ea
multum remota a substantivis, ne videantur aliis substantivis
adherere, sed pone unam dictionem, vel duas vel tres adplus inter
adiectivum et substantivum.
40 Item nota quod si oportet te facere mentionem de aliquo
in una clausula bis vel ter pone relatam, ut «illi episcopi ei» vel
«ipsum est», sicut occurrent tibi.
41 Si vero in alia clausula oportet te facere mentionem, pone
predicto, prefacto, iamdicto, pretaxato, sepedicto, antedicto, vel
predictum, prefactum, iamdictum, pretaxatum, sepedictum,
antedictum.

42 Item virtus est facere dictamen lucidum et apertum, ut saltim in
prima prolatione vel secunda te auditor intelligere possit et melius
est facere simplicem ita intricatam, quod intelligi non possis.

Torna all'inizio