autem quod datur de iustitia potest utrumque genus comprehendere,
vel potest determinate sed alterum se habere. Iustitia enim aliquando
accipitur generalissime, scilicet pro executione cuiuslibet recti in
quacumque materia et cessatione a quolibet obliquo, secundum quod
dicit Augustinus quod declinare a malo et facere bonum sunt
due partes iustitie et sic iustitia comprehendit utrumque genus precepti.
Alio modo accipitur minus generaliter, scilicet solum pro
executione cuiuslibet recti in quacumque tamen materia et tunc
pertinet ad genus affirmativum et non ad negativum. Inter que duo
genera talis est differentia quia preceptum negativum obligat semper
et ad semper quantum ad omnes circumstantias, scilicet persone, loci
temporis et ceteras alias. Quia illud quod est malum de sua natura,
nullo modo potest bonum fieri. Set affirmativum obligat semper, set
non ad semper secundum circumstantiarum exigentiam sive in sacrificiis
vel obsequiis divinis, quia non est semper celebrandum vel
cantandum vel orandum et cetera; sive in purgationibus propriis,
quia non est omni tempore gemendum et confitendum et cetera;
sive in predicationibus et aliis officiis exequendis, quia non est
semper predicandum et cetera; sive in malis puniendis, quia pene
sunt quedam medicine, secundum philosophum in II Ethic. Medicus
autem non semper cognite infirmitati adhibet medicinam, set
considerat tempus, puta si est quarta luna in minutionibus et cetera;
et si est canis in purgationibus et cetera; et considerat locum, puta
si est locus egrotativus vel sanus et cetera, quia bonum est uti dieta
in locis egrotativis. Ergo simpliciter non sequitur secundum philosophum.
Item considerat personam, scilicet utrum sit debilis complexionis
vel fortis, utrum membrum sit egrotum vel totum corpus
et si membrum nobilius vel ignobilius, quia infert malum pedi propter
oculum, non econtrario, et partibus propter totum. Ita et ille
qui facit iustitiam debet facere ut scilicet consideret si punitio redundat
in bonum vel in malum communis vel nobilioris partis. Unde
et peccata principum et multitudinum multum oportet pertransire
|
|