in aliis faciat, et ad hoc est «legis positiva»; aliud est ut inaequalitatem facientes
puniat, et ad hoc est «vindicativa». Ex parte autem aliorum similiter duo
requiruntur ad iustitiam. Unum est quod aequalitatem in commutando servent,
quia aequalitatem iustitiae distributivae servare non est subditorum qui recipiunt,
sed superioris qui distribuit; et ad hoc est «bona commutatio». Aliud
est quod si quando aequalitatem praetereunt, ad eam voluntarie revertantur;
et ad hoc est «eugnomosyne», id est, voluntaria iustificatio. Aliae autem partes
supra positae sunt: «liberalitas» quidem et «benignitas» etiam per nomina;
«eucharistia» autem idem est quod gratia, quae etiam supra posita est: est
enim secundum ipsum eucharistia «scientia eius quod est quibus et quando
impendendum gratiam, et qualiter et a quibus sumendum». Ponitur autem in
definitione dictarum virtutum scientia, secundum quod omnes virtutes morales
participant aliquid rationis et prudentiae; unde Socrates omnes virtutes dicebat
esse scientias, ut dicitur 6 Ethic.
AD OBIECTA
Ad primum ergo dicendum, quod voluntaria iustificatio accipienda est hic non
quaelibet, sed in determinato modo, ut dictum est.
Ad secundum dicendum, quod impendere gratiam accipitur hic pro rependere
ratione beneficii accepti; et sic patet quod non est idem quod liberalitas.
Ad tertium dicendum, quod iam patet distinctio sanctitatis et eusebiae ex his
quae dicta sunt; unde sanctitas eodem modo comparatur ad omnes virtutes,
sicut et iustitia legalis: quia sicut iustitia legalis operatur actus omnium virtutum
propter bonum commune, ita sanctitas propter Deum.
Ad quartum dicendum, quod politica aequivocatur et ad cognitionem prudentiae
et ad executionem iustitiae; et similiter legis positiva quae est pars politicae,
ut ipse ibidem dicit.
EXPOSITIO TEXTUS
«In quo habuerunt usus eosdem». Virtutes enim quae consistunt circa passiones
illatas, habuerunt eumdem usum in Christo quem in nobis propter passibilitatem
corporis. Habuerunt etiam usum quem habent in patria propter perfectionem
animae. Sed de virtutibus quae sunt circa passiones innatas secus est: quia
istae passiones in Christo non fuerunt, ut necessarium esset eas per virtutem
cohibere; unde etiam tentari potuit ab hoste; sed non a carne.
«Sed alios usus habebunt». Ergo sunt aliae virtutes: quia habitus distinguuntur
per actus. Et dicendum, quod sicut motus ad terminum et quies in termino
pertinent ad eamdem virtutem naturalem, ita quies in fine non requirit alium
habitum quam motus tendens in finem ipsum. Et hoc modo diversificantur actus
virtutum in via et in patria.
|
|