Ad secundum dicendum, quod medium accipitur in aliquo dupliciter. Uno modo
ex comparatione ad extrema eiusdem rei, sicut medium in circulo; et tale medium
oportet quod aeque distet ab extremis. Alio modo ex comparatione ad aliquam
regulam extra; et tunc non oportet quod medium aeque distet ab extremis, sed
quod aequetur regulae: sicut patet quod quando secatur lignum ad aliquam regulam,
non semper tantum aufertur quantum dimittitur: et tale medium est medium
virtutis moralis, quae habet rectam rationem pro regula: unde quandoque appropinquat
plus uni extremo quam alteri, secundum quod competit rationi rectae.
Ad tertium dicendum, quod virtus est extremum quo ad contrarietatem boni et
mali: quia bonum hominis in ratione consistit, et ita in extremo aequalitatis ad
rationem; sed quantum ad contrarietates circa quas est, virtus est in medio,
sicut dicit Philosophus in 2 Ethic.
Ad quartum dicendum, quod medium virtutis salvatur secundum adaequationem
omnium circumstantiarum simul ad rationem. Contingit autem in aliquibus virtutibus,
quod adaequatis omnibus aliis circumstantiis, non potest accipi extremum
in altero: quia superfluum non potest accipi in illo nisi ex comparatione
aliarum circumstantiarum, sicut in veritatis virtute patet: quia non potest homo
nimis verum dicere, salvato quod dicat verum quod debet, et quando et ubi et cui
et ceteris. Sed superfluum in hac circumstantia accipitur secundum excessum in
aliis: qui enim dicit verum quod non oportet, etiam nimis verum dicit. Et similiter
etiam in magnanimitate est ratione quanti, et similiter etiam in castitate:
quia non potest homo nimis abstinere, dummodo salventur aliae circumstantiae.
Ad quintum dicendum, quod virtus dicitur medium dupliciter. Uno modo ratione
materiae circa quam est, inquantum adaequat eam rationi rectae; et hoc per se
convenit omni virtuti morali; et sic est medium per participationem extremorum.
Alio modo dicitur medium ratione habitus, inquantum scilicet habitus virtutis est
medium inter habitus duarum malitiarum; et hoc est medium per abnegationem
extremorum; et hoc accidit virtuti, nec oportet quod sit in omnibus virtutibus; et
propter hoc non oportet quod iustitiae habitus sit medius inter duas malitias, ut
in 5 Ethic. dicitur, sed quod medium attingat in materia sua.
Solutio II
Ad secundam quaestionem dicendum, quod in iustitia oportet esse non solum
medium rationis, sed etiam rei: cuius ratio est, quia iustitia est circa operationes,
et secundum ordinem ad alterum; unde illum ad quem sunt operationes
iustitiae, accipiunt quasi regulam. Et ideo sicut passiones circa quas sunt aliae
virtutes oportet quod aequentur rationi; ita oportet quod operationes circa quas
est iustitia, adaequentur illi ad quem est iustitia; quod non potest esse, nisi
secundum rem tantum reddatur quantum ei debetur; et ideo ibi est medium rei.
Sed inter aliquos duos potest constitui aequalitas dupliciter. Uno modo secundum
quod utrisque aliquid reddendum est; et in hoc constituit ei aequalitatem
iustitia distributiva, quae non dat aequale utrique secundum quantitatem, sed
|
|