iur. calump., Litteras [X. 2, 7, 2]. Sed quid si dubitet
ille contra quam fit positio ita quod prorsus est
incertus quia nec scit nec credit quid erit? tunc potest
dicere et respondere: "dubito", dabitur sibi tempus ad
deliberandum licet Ber[nardus] notet quod quando
iuratur de veritate non potest dicere: "dubito", quia tunc
aut scit aut nescit [gl. "Veritate" X. 2, 24, 32]; sed secus
est si habeat respondere de credulitate quia bene potest
esse quod sit prorsus incertus quia nec scit nec
credit nec magis aplicat mentem suam ad unum quam
ad reliquum. Sed quid si iudex adeo sit pertinax ut
compellat te prorsus respondere de facto de quo tu
es penitus incertus? tunc debes respondere premissa
negatione sic: "pono quod Titius est mortus" et
tunc potes respondere: "non credo ipsum esse mortuum",
nam non sequitur: ergo credis ipsum vivere,
quia bene potest esse quod non credis ipsum vivum
esse nec mortuum cum nichil scias de ipso nec aliquid
de ipso audiveris.
Ultimo videndum est quid sit si non respondeatur,
et credo habendus est pro confesso, hoc enim facit
quod timet peierare postquam non vult respondere
unde presumit ius quod illa fatiat de causa, sicut dicitur
de illo qui non vult iurare de calumpnia, nam
si reus est habetur pro confesso hoc enim facit quod
timet peierare, ut Extra, De iur, calump., c. ultima
[X. 2, 7, 7]. Explicit opusculum de positionibus.
|
|