Sequitur: PASSUS SUB PONTIO PILATO, CRUCIFIXUS, MORTUUS
ET SEPULTUS.
Hec est pars quarta quam Joannes apposuit. Pilati fit mentio
non <ad> aliquam persone dignitatem designandam, sed ad
solam temporis determinationem quo Christus passus est. Multi
enim fuerunt Jesus. Ut ergo determinetur <quis> sit iste Jesus in
quem credendum est, 'qui conceptus est de Spiritu sancto, natus
de Maria Virgine', supposuit 'passus sub Pontio Pilato', quasi: iste
est qui passionem et mortem crucis sustinuit Pontio Pilato procurante
Judeam; solent enim tempora per reges et alios principes
determinari. Passus est Filius Dei secundum humanitatem, impassibilis
secundum divinitatem, ut humanum genus, quod passionibus
subiacebat, ad impassibilitatem reformaret, iuxta quod
dicitur: " oportebat Christum pati et ita intrare in gloriam suam ",
quasi: in hoc passio Christi fuit utilis, per quam effectum est ut
credentes in eum, qui resurrecturi sunt, immortales resurgerent et
impassibiles, que est gloria resurrectionis. Sed in hoc <etiam> fuit
utilis, quia fuit hominibus ad tollerantiam passionum incitamentum.
Unde Petrus: " Christus passus est pro nobis, vobis relinquens
exemplum ut sequamini vestigia eius ". Item: " Christo
passo in carne et vos eadem cogitatione armamini ". Crucifixus:
ecce magnum humilitatis exemplum. Potuit Christus alio genere
mortis mori, sed ut tibi daret exemplum humilitatis, mortem crucis
elegit. Genus enim mortis quod per crucem infligebatur, ignominiosius
erat tunc temporis omni alio genere mortis, unde: " morte
turpissima condemnamus eum ". Solis enim sceleratissimis hec
mors infligebatur, sed hec fuit mutatio dextere Excelsi, ut que
erat ignominiosa pena damnandorum fieret gloriosa liberatio damnatorum.
Voluit ergo Christus eligere mortem Crucis propter humilitatis
exemplum prestandum et propter superbie medicamentum
exhibendum. 0 homo, o vermis, o cinis et pulvis, o sanies
fetida et vas stercorum, quid inflaris? quid tenderis? Dominus
tuus humilis est, et tu superbus. Caput est humile et pes superbit
et recalcitrat. Audi humilitatem Domini tui et ignominiam quam
pro te passus est attende. Ait enim Apostolus: " Christus factus
est obediens usque ad mortem ", non qualemcumque sed ignominiosam,
scilicet mortem crucis; vel ideo elegit mortem crucis
ut ipso scemate et figura crucis ostenderetur quod per talem
mortem totus mundus redimebatur, id est homines de qualibet
parte mundi, dummodo velint credere. Sic enim crux facta fuit
quod eius quedam pars respexit orientem, quedam occidentem,
quedam austrum, alia septentrionem, quasi hoc ipso innuens quod
omnibus qui per diversas mundi partes habitant, si credere velint,
sufficienter afferret redemptionem. Christus ergo in cruce
extendit caput ad orientem, pedes ad occidentem, dexteram ad
septentrionem, sinistram ad austrum, quasi diceret ipsa sui corporis
positione: 'omnes undecumque veniant paratus sum recipere,
si velint credere'. Unde ipse in Evangelio Luce: " multi venient
ab Oriente et Occidente, ab Aquilone et Austro et recumbent in
regno Dei ". Potest etiam per partem Crucis terre defixam intelligi
gaudium sanctorum qui erant in inferno, per partem superiorem
in qua titulus scriptus est gaudium angelorum, per duo brachia
gaudium duorum populorum, scilicet Judaici et Gentilis: nam
per mortem Christi sancti de inferno extracti sunt et ad paradisum
reducti, et angeli de eorum societate in numero perditorum
sunt restaurati, et duo populi in una fide coniuncti. Gavisi ergo
sunt sancti de sua liberatione, angeli letificati de eorum societate
et sui numeri restauratione, duo populi congratulati de sua coniunctione.
Possunt et alie cause assignari quare Christus mortem
crucis elegit, sed nunc he sufficiant. Mortuus: sicut vera nativitate
natus est, sic vera morte mortuus est, ut nos ab eterna morte
liberaret et per mortem temporalem vitam nobis conferret eternam,
et sicut mortuus ipse est mundo, sic nos vitiis et concupiscentiis
moriamur, et sicut ipse pro nobis mortuus est, sic, ubi
necessarium est, mortem pro eo subire non formidemus. Et sepultus:
sepultus fuit Christus, id est humanis subtractus aspectibus,
hoc a nobis exigens ut ei consepeliamur, ut sicut humanis
ipse fuit subtractus aspectibus, sic nos vitiis et concupiscentiis
omnino subtrahamur ne ab eis videri vel tangi valeamus. Hec
autem sepultura Christi fuit triduana, per quod innuitur quod nos
debemus esse sepulti tribus generibus peccatorum, scilicet cordis,
420oris et operis quibus omnia genera peccatorum comprehenduntur.
Hanc quartam partem merito Joannes, qui interpretatur gratia
Dei vel in quo est gratia, apposuit, quia Christus est passus, crucifixus,
mortuus et sepultus de sola gratia et benignitate sua, non
de necessitate vel coactione. Unde Isaias: " oblatus est quia <ipse>
425voluit ", et Christus in Evangelio: " nemo tollit a me animam meam
sed ego pono eam ". Non minus tamen dictus est Joannes, id est
gratia Dei vel in quo est gratia, quia magna gratia fuit quod a
fluctivaga nuptiarum tempestate revocatus in virginitate permansit,
et quod virginem matrem Jesu Christi virginis inter angarias
crucis in custodia recepit, et quod altius ceteris Dominici
pectoris arcana rimatus, incomprehensibiliter de eternitate Verbi
eructavit dicens: " in principio erat Verbum et Verbum etc ".