et virtute huius triplicis caloris, virtus formativa convertit materiam a muliere
praeparatam in substantiam membrorum per modum quo est transmutatio corporis
in augmento ut 15 de Animalibus dicitur;
et secundum quod proceditur in perfectione organorum, secundum hoc
anima incipit magis ac magis actu esse in semine, quae prius erat in potentia:
ita quod conceptum primo participat opera vitae nutritivae, et tunc dicitur vivere
vita plantae; et sic deinceps, donec perveniat ad completam similitudinem
generantis.
AD OBIECTA
Ad primum ergo dicendum, quod anima sensibilis nullo modo est hoc aliquid:
quia nec habet aliquam partem sui per quam individuetur: nec habet esse subsistens
et absolutum, cum nulla eius operatio sit nisi mediante corpore; nec hoc
ipsum quod est moveri motu progressivo, facit sine organo corporali. Est enim
duplex virtus motiva: una imperans, et altera imperata. Imperans est virtus
appetitiva sensitiva, cuius actus constat quod non est sine organo corporali.
Virtus autem motiva imperata et exequens motum est vis quaedam musculis et
lacertis affixa, ad quorum motum totum corpus movetur. Et sic patet quod in
motu animalis haec operatio quae est movere, non est animae sensitivae secundum
se, sed mediante organo corporali; unde non sequitur quod esse absolutum
habeat.
Ad secundum dicendum, quod ex actione qualitatum elementarium sequitur aliquid
dupliciter. Uno modo ex ipsis secundum se, sicut sapor et odor, durum et molle, et
alia quae determinantur in 4 Meteor.: et sic nec anima sensibilis
nec aliqua forma substantialis ex actionibus earum sequitur: quia sequeretur
quod formae substantiales ex necessitate materiae inducerentur, ut
Empedocles dixit. Alio autem modo sequitur aliquid ex eis sicut ex instrumentis,
ut dicit Philosophus in 2 de Anima, quod ignis in motu augmenti est
sicut instrumentum regulatum, sed principaliter agens et regulans est virtus
animae dirigens in determinatam quantitatem. Et similiter dico, quod ex actionibus
qualitatum activarum consequitur anima sensibilis et aliae formae substantiales
secundum quod in eis ut instrumentis manet virtus animae, vel alterius
substantialis formae et ipsius caeli; et ideo non oportet, cum non agant in
virtute sua tantum, quod ex actionibus earum nihil sequatur ultra earum speciem:
quia ex motu instrumenti sequitur effectus secundum rationem principalis
agentis.
Ad tertium dicendum, quod supposito secundum fidem nostram quod caelum sit
corpus inanimatum, nihilominus tamen ponimus quod motus eius sit ab aliqua
substantia spirituali sicut motore: et cum motus sit actus motoris et mobilis,
oportet quod in motu non tantum relinquatur virtus corporalis ex parte mobilis,
sed etiam virtus quaedam spiritualis ex parte motoris: et quia motor est vivens
nobilissima vita, ideo non est inconveniens, si motus caelestis, inquantum est in
|
|