Tertio ex voluntate patientis: quia enim voluntarie patiebatur, ut satisfaceret
pro peccato totius humani generis, ideo dolorem excedentem omnes alios dolores
assumpsit. Similiter etiam dolor animalis, qui tristitia dicitur, qui erat in
appetitu sensitivo, vel in ratione ut natura, ex his duobus ultimis habebat
magnitudinem; et tertio ex turpitudine mortis, et ex dilectione vitae corporalis
quae optima erat; et ex magnitudine eorum qui eum laedebant; et ex defectibus
humani generis, quibus ex maxima caritate compatiebatur.
AD OBIECTA
Ad primum ergo dicendum, quod potest inveniri passio alicuius sancti quae fuerit
magis dolorosa quantum ad aliquid, vel quantum ad diuturnitatem, vel aliquid
huiusmodi; sed non simpliciter, omnibus pensatis.
Ad secundum dicendum, quod in Christo non refundebatur gaudium contemplationis
in sensum, sicut in aliis accidit, ut dictum est.
Ad tertium dicendum, quod innocentia patientis minuit quidem dolorem secundum
numerum, quia non dolet de tot, sicut peccator, qui dolet de poena et de
laesa conscientia; sed addit dolorem quantum ad intensionem poenae, per se
loquendo, et inquantum apprehendit eam ut magis indebitam. Sed pueri non
affliguntur de carentia divinae visionis, quia non est carentia alicuius eis proportionati,
ut in 2 lib., dist. 33, qu. 2, art. 2, dictum est, cum gratiam non
habeant, nec ex eis fuit quod non habuerunt.
Ad quartum dicendum, quod recompensatio facit gaudium in ratione ut ratio
considerata, quae apprehendit hoc malum in ordine ad aliud bonum; et inquantum
gaudium eius refunditur in alias vires, secundum hoc mitigatur dolor aliarum
virium. In Christo autem hoc non fuit; et ideo non sequitur.
Ad quintum dicendum, quod sicut gaudium comprehensoris superat omne gaudium
viatoris; ita dolor vel tristitia damnati superat omnem dolorem viatoris;
unde cum Christus non assumpserit nisi dolorem viatoris, dolor damnati, sive
quem habet quantum ad poenam damni, sive quem habet quantum ad poenam
sensus, est maior quam fuerit dolor Christi: quia ille dolor facit damnatum
miserum, quod absit ut de Christo dicatur. Sed dolor quem habet aliquis viator
de peccato, non est tantus, quantus est dolor Christi: tum quia mitigatur ex spe
veniae, tum quia non est tanta perceptibilitas dolentis, quamvis sit maius
bonum amissum.
Ad sextum dicendum, quod quamvis in Christo fuerit maior dispositio ad
patiendum quam in Adam fuisset, tamen in eo etiam fuit maior sensus laesionis
quam in Adam fuisset, et ideo maior dolor.
Ad septimum dicendum sicut ad quintum.
|
|