Pag 58

omnipotens qui usque in tertiam et quartam generationem visitat iniquitatem patrum in filiis
imitantibus malos patres, aliter quam putabant homines de adolescentulo disponebat.
Cum autem fame testimonio Corradinum venisse Pisas fuisset per Italiam declaratum, de
Lombardia et Tuscia et aliis regionibus confluxit ad eum militum maxima multitudo, qui potentiam
regis Karulli deprimere et Corradinum sublevare pro viribus affectabant.
In illis diebus circa pascha rex, dimisso marescalco cum militia in Tuscia, in Apulia
est reversus et Saracenorum discursum, edificatis circa Nuceriam munitionibus, coartavit.
Post regis itaque discessum insurrexit Corradinus contra Lucanos, eorumque districtum vastavit
et marescalcum, sibi cum regis militia occurrentem, strenue superavit.
Eodem tempore illustris Henricus, frater regis Castelle, fungebatur in Urbe honore senatorie
dignitatis. Iste tanto superbie spiritu erat plenus, quod etiam dominium fratris sui
regis Castelle nullo modo poterat sustinere; unde relicta Hispania, vagabundus per diversas
provincias discurrebat. Denique cum in precedenti tempore romanam curiam pro suis negotiis
visitasset, Romani tunc in senatorem communiter elegerunt.
Licet iste consanguineus regis Karuli esset, quia pater suus frater fuerat matris regis,
exortis quibusdam simultatibus inter eos, modis omnibus exaltationem Corradini et regis interitum
procurabat. Consilio itaque istius acquiescebat maxima pars Romanorum odientium
regem hac de causa, quia thesauros argenti et auri manu largissima minime tribuebat. Quid
plura? Senator igitur predictus et Romani Corradinum cum suo exercitu convocantes, ipsum
in Urbem contra mandatum summi pontificis induxerunt.
Firmata itaque coniuratione inter eos, unanimiter contra regem Karolum preliandi egressi
sunt ex Urbe, Corradinus cum suo exercitu, et senator cum eo cum multitudine militum et
peditum Romanorum; et versus Apuliam properantes, castra non longe a civitate Aquila posuerunt.
Rex vero in eorum occursum cum exercitu valido properavit, et nono die exeunte
augusto in campo Palatino direxit triplicem aciem contra eos. Similiter adversarii, de sua multitudine
confidentes, contra regem suas acies direxerunt. Commissumque est bellum lacrimabile
et horrendum in quo, pro dolor! multus ex utraque parte sanguis hominum est effusus.
In primo namque belli progressu due regis acies terribili hostium impetu sunt prostrate pariter
et fugate, occiso crudeliter marescalco, quem propter strenuitatem persone ac ornatum
armorum, esse regem Karolum extimabant. Itaque milites Corradini, quasi securi de victoria,
ad invadendum saumerios et detinenda occisorum spolia insistebant.
Rex autem catholicus, imminente tanto discrimine pugne, audire devote officium misse
non omisit. Quo complecto, videns militum suorum ruinam, ex intimo cordis affectu invocavit
Dominum prodigia facientem et beatam Virginem, de cuius auxilio, sicut ipse postmodum
est testatus, plurimum confidebat. Et exclamans voce vivifica, hortatus est militiam suam
dicens: "O nobilis militia Francie, cui ab antiquis temporibus divina potentia contulit gratiam
specialem triumphandi de inimicis Ecclesie, nunc incumbit nobis maxima causa contra
inimicos Ecclesie fortiter preliandi, ut, nostrorum nobilium predecessorum vestigia imitantes,
qui pro defensione christianitatis pericula gravia pertulerunt, gentis nostre laudem et