IV
De quarta parte
Quae est de regulis
Regulae huius Artis sunt decem quaestiones generales, ad quas
reducuntur omnes aliae quaestiones, quae fieri possunt. Et sunt
istae: (1) Vtrum sit?, (2) Quid sit?, (3) De quo est?, (4) Quare est?,
(5) Quantum est?, (6) Quale est?, (7) Quando est?, (8) Vbi est?, (9)
Quo modo est?, (10) Cum quo est?
Quaelibet istarum quaestionum habet suas species:
1. 'Vtrum' habet tres species, uidelicet dubitatiuam, affirmatiuam
et negatiuam, ut in principio intellectus supponat utramque
partem esse possibilem, et non liget se cum credere, quod non est
suus actus, sed intelligere. Et ita accipiat illam partem, cum qua
habet maius intelligere. Nam oportet illam esse ueram.
2. 'Quid' habet quattuor species. Prima est definitiua; sicut
quando quaeritur: Quid est intellectus? Et respondendum est
quod ipse est illa potentia, cui proprie competit intelligere.
Secunda species est, quando quaeritur: Intellectus quid habet in
se coessentialiter? Et respondendum est, quod habet sua correlatiua,
scilicet intellectiuum, intelligibile et intelligere; sine quibus
esse non potest; et etiam sine ipsis esset otiosus et indigens natura,
fine et quiete.
Tertia species est, quando quaeritur: Quid est ens in alio? Sicut
quando quaeritur: Quid est intellectus in alio? Et respondendum
est, quod est bonus, intelligens in bonitate; et magnus intelligens
in magnitudine, etc.; et in grammatica grammaticus, et in
logica logicus; et in rhetorica rhetoricus, etc.
Quarta species est, quando quaeritur: Quid habet ens in alio?
Vt cum dicitur: Quid habet intellectus in alio? Et est respondendum,
quod in scientia intelligere, et in fide credere.
|
|