Ad secundum dicendum, quod rectitudo actus est ex proportione ad finem; ad
diversos autem fines diversimode accipitur actus proportio: unde aliquis actus
est rectus proportionatus bono civili, qui non est rectus proportionatus gloriae
aeternae: unde oportet quod sint aliae virtutes infusae, quae faciant actus rectos
ex proportione ad finem.
Ad tertium dicendum, quod virtutes infusae et acquisitae non sunt in irascibili
et concupiscibili nisi secundum quod participant aliqualiter rationem: et ex hac
parte non habent dependentiam ab organo corporali, sed continentur sub
mente, sicut et sub ratione, inquantum ipsam participant.
Ad quartum dicendum, quod mos secundum quem dicitur moralis virtus, importat
inclinationem quamdam appetitus ad bonum vel malum faciendum. Et quia
haec inclinatio frequenter est ab assuefactione, ideo mos sic dictus, a more
prout consuetudinem importat, descendit. Sed dicta inclinatio non semper est
ab assuefactione, sed quandoque a natura, sicut dicuntur mores brutorum in
8 de Animalibus, vel etiam ex Dei dono; et sic virtutes infusae morales
dici possunt.
Solutio IV
Ad quartam quaestionem dicendum, quod virtutes acquisitae et infusae differunt
specie, scilicet fortitudo a fortitudine, et temperantia a temperantia, et sic
de aliis: quia, ut dictum est, fines sunt sicut principia in operativis. Si autem
esset aliqua scientia quae non posset reduci ad principia naturaliter cognita,
non esset eiusdem speciei cum aliis scientiis, nec univoce scientia diceretur.
Unde cum fines virtutum infusarum non praeexistant in seminariis naturalibus
virtutum, sed naturam humanam excedant; oportet quod virtutes infusae a virtutibus
acquisitis, quae ab illis seminariis procedunt, differant specie. Unde et
in alia vita hominem perficiunt, acquisitae quidem in vita civili, infusae in vita
spirituali, quae est ex gratia, secundum quam homo virtuosus est membrum
Ecclesiae.
AD OBIECTA
Ad primum igitur dicendum, quod effectus proportionatus agenti differt specie
secundum diversitatem agentis: unde Animalia generata ex semine et ex putrefactione
non sunt eiusdem speciei. Virtus autem divina, quamvis possit super
omnes effectus, et in infinitum eos excedat, tamen aliqui effectus sunt qui non
possunt esse nisi ex virtute divina; et tales effectus non sunt proportionati aliis.
Unde tales effectus differunt specie ab illis effectibus qui etiam ab aliis causis
produci possunt, quamvis et divina virtus illos possit producere.
Ad secundum dicendum, quod quamvis sit idem actus virtutis acquisitae et infusae
materialiter, non tamen est idem actus formaliter: quia per virtutem acquisitam
collimitantur circumstantiae secundum proportionem ad bonum civile,
sed per virtutem infusam secundum proportionem ad bonum aeternae gloriae:
|
|