Iacobus de Dinanto: Comentum Tullii

870


humile ; quinto dicit, quod in turpi genere cause insinuatione uti debemus,
ibi: Si turpe ; sexto facit quandam exceptionem a regula
predicta, ibi: Nisi quid ; septimo docet quid sit faciendum in honesto
genere cause, ibi: Sin honestum sub quadam divisione; ottavo dicit
quomodo principium sumere debemus, ibi: Si principio ;
nono reddit ad alia tria, benivolentiam, docilitatem et ad attentionem,
ostendens quomodo conficiantur predicta; decimo ostendit quomodo
dociles acquirantur auditores duobus modis, ibi: Dociles ; undecimo
quomodo attentio auditorum acquiratur, quoniam novem modis,
ibi: Attentos ; duodecimo quomodo benivolentia captatur, quoniam
quatuor modis, ibi: Benivolos , ubi presens lectio terminatur,
que continet partes tredecim speciales, quarum quedam subdividi possunt,
prout in legendo literam poterit declarari.
Hec : hec refertur ad ea, que dicta sunt de generibus causarum.
Genus : loquendo de genere, prout dixit superius de generibus
causarum quatuor. Accomodari : id est ad commodum vel utilitatem
dari. Genera : id est diversitates generales sive speciales. Prohemium :
nomen est Grecum, cum dicit idem quod principium sive
primum. Epodes : Grecum est et idem quod supra
odam (?), sed dicitur epodes quasi clausula, quasi clausa, et per
dissimilitudinem captans vel claudens in se docilitatem, benivolentiam
et attentionem auditoris. Istud comprendit non solum auditorem
proprie loquendo, sed iudicem et alios assistentes. Ydoneum : dicit
in singulari, et animum similiter in singulari, quia unanimitas
quedam, id est unus animus, debet captari a iudice et auditoribus,
<quamvis> sit diversa dispositio vel quotiens in eiusdem ***. Id:
id est principium. Illa : que est in genere cause dubie pars turpitudinis.
Attentos : nostram paupertatem vel iniuriam vel dura verba
creditoris recitando. Insinuatione : que latenter idem facit quod
principium, ut excipitur a regula statim data. Nacti erimus : id est
acquisierimus, quia forte adversarius persona turpis est. Licebit :
licet sit licitum et necessarium, tamen a pluribus ignoratur. Quibus :
quia de duobus et tribus tantum rebus, quia, quanto pauciores,
tanto erunt attentiores. Licet enim multa velimus dicere, tamen
numero brevi debemus uti, ut captetur auditoris docilitas, benivolentia
et attentio. Unde debet numerum cum alio includi incidenter. Ab
lege
: autentica, plana, non obscura, non ignota, non suspecta, non
dubia, sicut + qui facit quid natus meus +, quid non leges

Torna all'inizio