surdum auditorem vix etiam auditorem feceris, quinimmo contemptorem
vel improbum persecutorem creabis. Ut vero dicta confirmemus
exemplis, adducatur in medium auctoritas Salustii:
Quid enim humanum studium a brutis animalibus
seponit, quod bona tam animi quam corporis dividendo seiungit.
Quod haec vera, haec falsa, haec fluxa, haec manentia probare contendit,
ad quod aliud nititur nisi ut adtentionem rei de qua tractatur
precio vel dignitate mercetur? Subtiliter namque per hoc studium commendat,
commendando attentionem generat. Si benivolentiam parere
volueris, eadem illa quae attentioni conveniunt, observabis.
Addes aliquando meriti tui commemorationem, interdum exhortationis
colorem. Hinc se Terentius celebrat, opus suum decorat, simul
exhortans et meritum suum commemorans:
Facite, inquit, aequo animo assitis.
Si numquam avare statui precium arti meae
Eumque quaestum aestimavi maximum
. . . vestris servire commodis.
Docilitas restat a cuius tramite non deviat, si quis instructioni
vacat, brevitatem spondet, obscuritatem removet.
2. Narationi quoque convenit ut facundiae comatur
radiis, pede currat brevitatis, tramite dirigatur aptitudinis. Qualiter
autem facundia vel brevitas - videntur enim dissidere - conveniant, suo
loco post explicabimus.
3. Superest argumentatio, quae quidem recto graditur
tramite si primum parte nostram roboremus, post adversarii debilitemus.
Notandum tamen est hunc colorem ubique non currere, sed
cum est in manibus sententia cui vel fieri possunt obiecta.
4. Sequitur conclusio quae vires has expetit, ut ad ea quae
dixeris animum applicet audientis. Haec cum aliis conveniunt tum
praecipue brevibus novum ornatum, novum decus pariunt. Quam
quidem scientiam quia multi utpote necessariam, utilem, honestam
|
|