Thomas Aquinas: Scriptum super Libros Sententiarum, III

vol. 6, p. 146


secundum hoc fides est de visis utcumque, sicut Magister dicit, non quidem visu
exteriori, sed interiori. Potest etiam ulterius attendi haec similitudo non solum
quantum ad genus cognitionis, sed etiam quantum ad modum cognoscendi.
Modus autem quo sensus videt, est inquantum species visibilis in actu per
lumen formatur in visu; unde transferendo nomen visionis ad intellectum, proprie
intelligendo, videmus quando per lumen intellectuale ipsa forma intellectualis
fit in intellectu nostro; sive illud lumen sit naturale; sicut cum intelligimus
quidditatem hominis, aut alicuius huiusmodi; sive sit supernaturale, sicut
quo Deum in patria videbimus. Et ulterius videri per intellectum dicuntur illa
complexa quorum cognitio ex praedicta visione consurgit; sicut per lumen
naturale videmus principia prima quae cognoscimus statim, ut terminos; sive
per lumen supernaturale, sicut est visio prophetiae. Et ulterius etiam ea quae in
ista principia resolvere possumus per rationem dicuntur videri, sicut ea quae
scimus demonstrative probata.
Et secundum hoc patet quod fides non potest esse de visis: quia forma illa intelligibilis
quae principaliter est obiectum fidei, idest Deus, formationem intellectus
nostri subterfugit, et non est ei pervius in statu viae, ut dicit Augustinus. Nec
iterum ea quae sunt fidei, ad principia visa reducere possumus demonstrando.
AD OBIECTA
Ad primum ergo dicendum, quod visio accipitur ibi large secundum primum
modum.
Ad secundum dicendum, quod termini principiorum naturaliter notorum sunt
comprehensibiles nostro intellectui: ideo cognitio quae consurgit de illis principiis,
est visio: sed non est ita de terminis articulorum. Unde in futuro, quando
Deus videbitur per essentiam, articuli erunt ita per se noti et visi, sicut modo
principia demonstrationis.
Ad tertium dicendum, quod praecedit intellectus, quo intelligimus quid significatur
per nomen, et non quo intelligimus quid sit res ipsa: quia nomina ex
effectibus imponuntur.
Ad quartum dicendum, quod prophetia respicit temporale quasi proprium
obiectum, quod intellectu comprehendi potest; et ideo prophetia est visio.
Ad quintum dicendum, quod de eo quod est materiale in obiecto fidei, scilicet
incarnatio, non est fides, nisi secundum quod stat sub illo formali; sicut visus
non est de colore nisi secundum quod stat sub lumine; et sic non cadit sub visu
corporali, nec intellectuali.
Solutio II
Ad secundam quaestionem dicendum, quod fides, ut dictum est, comparatur ad
aliquid dupliciter, scilicet per se et per accidens. Et quod per se pertinet ad
fidem, pertinet ad eam semper et ubique; ideo quod pertinet ad fidem ratione
huius vel illius, non est fidei per se, sed per accidens. Ergo quod simpliciter

Torna all'inizio