vires suas excedant, non formidet divino auxilio innixus, et de illatis iniuriis
non solum vindictam non requirat, sed etiam gloriam habeat in remuneratione
intendens, supra humanum modum est: et hoc totum efficitur per donum
«fortitudinis».
In passionibus autem concupiscibilis, quae sunt amor, concupiscentia et delectatio,
secundum humanum modum dirigimur ad bonum rationis, ut scilicet tantum
homo ad temporalia bona afficiatur quantum indiget; quod fit per «temperantiam»,
quae est circa maximas delectationes et concupiscentias, et secundum
alias ei annexas. Sed quod homo ex reverentia divinae maiestatis omnia
haec ut stercora arbitretur, supra humanum modum est; et hoc per donum
«timoris» perficitur; unde in Psalm. 118, 120, dicitur: «Confige timore tuo carnes
meas».
Quidam vero accipiunt numerum donorum secundum pronitates ad peccatum,
eo quod donum est ad auferendum defectum potentiae in qua est virtus; unde
dicunt quod contra pronitatem ad superbiam est «timor» ad humilitatem inclinans;
contra pronitatem ad invidiam, quae proximo compati nescit, est «pietas»;
contra avaritiam «scientia», cuius est bene conversari cum hominibus,
unicuique reddendo quod suum est, quod avaritiae opponitur; contra accidiam,
«fortitudo»; contra iram, quae agit omnia in praecipiti, «consilium»; contra
gulam quae sensus hebetat, «intellectus»; contra luxuriam «sapientia», quia
gustato spiritu desipit omnis caro.
Alii vero accipiunt numerum donorum secundum ea quae in Christo exigebantur
ad patiendum: quae quidem fuerunt quatuor: scilicet reverentia ad patrem
mittentem, et sic est «timor»; compassio vel misericordia ad eos pro quibus
patiebatur, et sic est «pietas»; virilitas ad passiones sustinendas, et sic est «fortitudo»;
et fructus passionis consideratio, et sic est «intellectus». «Consilium»
autem fortitudinem dirigit, «scientia» pietatem, «sapientia» intellectum.
Alii vero accipiunt secundum ea quae ex peccato consequuntur. Consequuntur
enim in concupiscibili duritia, ut non subveniatur proximo, et contra hanc est
«pietas»; in irascibili timiditas, contra quam est «fortitudo»; et praesumptio,
sive audacia, contra quam est «timor». In rationali vero respectu finis, hebetudo
ut non cognoscatur, contra quam est «intellectus»; et stultitia, ut non afficiatur
aliquis debite ad finem, et contra hanc est «sapientia». Sed respectu eorum
quae sunt ad finem, ignorantia, qua scilicet homo nescit quid expediat ad prosecutionem
finis, et contra hanc est «scientia»; et praecipitatio, per quam homo
ex impetu passionis magis ducitur in his quae sunt agenda, quam ex electione,
et contra hanc est «consilium».
Alii vero aliter accipiunt, dicentes, quod dona perficiunt in duplici vita. In contemplativa
quidem «sapientia» per modum gustus experientis; «intellectus» per
modum visus inspicientis. In activa autem quantum ad recessum a malo,
«timor»; quantum ad operationem boni, ad quod omnes tenentur, «pietas» ut
|
|