II
DE EXORDIO VEL PROVERBIIS.
Iam fundata suo lucescit epistola cultu,
Iam didicit uarium forma salutis iter.
Nunc age, Musa recens, exordia necte saluti
Et primo medium continuare stude.
Set propera ne uela cadant: te semper oportet
Currere, nam restat longa dieta tibi.
Ordo, modus, breuitas, proprium, translatio, tecum
Enitantur opus continuare nouum.
Si tamen insidians opponat sibila liuor,
Perfer et addiscas scandala posse pati.
1. QUID SIT EXORDIUM.
Exordium siue prouerbium est oratio sententiam continens prodeuntem
a consuetudine uel a natura. A consuetudine, hoc modo: Seruitiorum
modus dilectionis terminos uel abreuiat uel producit. A natura, sic:
Nec irasci columbam uidimus, nec mansuescere scorpionem. Prouerbiorum
quedam sunt generalissima, quedam minus generalia. Generalissima
sunt que pluribus possunt negotiis applicari, hoc modo: Repulsam pati
meretur petitio quam causa peperit inhonesta. Habet enim locum hoc prouerbium
ubi aliquis in petendo est importunus, uel petit quod
non sibi debetur, uel aliquid fieri postulat inhonestum. Minus generalia
sunt que ad pauca negotia restringuntur, hoc modo: Illis specialiter subuenire
tenemur, qui de lumbis nostris in hanc uallem miserie descenderunt.
Nullam autem differentiam credimus esse inter prouerbium et exordium,
nisi quod exordium dicitur illa generalis sententia que inter
salutationem et narrationem ponitur: alibi uero separatim positum,
prouerbium nominatur. De prouerbiis igitur tam minus generalibus quam
generalissimis prosequentes, uideamus quibus possint uti prouerbiis
quilibet opem in necessitate postulantes. Et quia nulli homines magis
|
|