veritas, que mea quidem sententia longe abest ab Aristotelis
descriptione. Nam divitie, si recte adverteris, superbum, impotentem,
lascivum, contumeliosum, promptiorem ad voluptates et
vitia solent hominem reddere, quod et ipsemet sentiens scripsit
solere propter divitias fieri homines deteriores. Quare cum raram
societatem habeant cum virtute, rarius gignunt nobilitatem. Hoc
et ipse in Politicis fatetur dicens nobilitatem et virtutem in paucis
esse, non addens divitias, que, si quid nobilitarent, arca et sacculus
nobiliores essent possessore.
66 Illud insuper asseverabo, nullas dignitates, nullos honores,
nullas res gestas, nullos magistratus, nulla Imperia, nullos triumphos
veram nobilitatem secum importare, nisi his fuerit admixta
et tamquam rerum moderatrix adiuncta virtus. Famam quidem
et veluti glorie umbram secum in vulgus ferunt, sed nobilitatis
laus paritur a virtute. Ista vero tua, genus, patria, maiores et cetera,
que modo retulisti, absque virtute sunt tanquam cauponularum
insignia, que denotant ubi vendantur vina, nichil tamen ad
eius suavitatem conferentia. Virtus enim ex se ipsa subsistens
etiam absque istis adminiculis nobis patet ad nobilitatem ex infimo
quoque gradu eruendam.
67 M. Catonem priscum non patria, non genus, non divitie
(Tusculi enim natus est, obscuro genere, tenui censu), sed eximie
plurimeque virtutes nobilitarunt. C. item Marius Arpinas, rusticanus,
ignotus, parvo stipendio militans a virtute sola et rebus
gestis nobilitatem cepit. Sertorium quoque virum Nursinum plures
virtutes insignem ac nobilem effecerunt. Vides igitur et his et
pluribus aliis a solis virtutibus, non a divitiis vel externis aliis adiumentis
nobilitatem concessam».
|
|