prout Deus per clementiam suam atque sanctum Spiritum ipsam sibi concessit et permisit, omnibus modis atque omni
conamine, die ac nocte meditando scribendo legendo praedicando exaltavit et mirifice decoratam ornavit. Mitigata Arrianorum
perfidia atque scismaticorum devicta nequitia, quadam die ante natalem Domini, cum solus dictaret-sed non
erat solus, cum quo erat Deus-ut bonus pastor ovile dominicum ad Domini laudem animare et corroborare desiderans,
cogitare coepit, quomodo vel qualiter sacerdotes, diacones, ceterosque ordines, cantus, missas, vesperas, psalmos,
et cetera divino cultu congrua atque convenientia praeordinaret, sive primus cantus denotaret, seu ante ordines et clericos
ad officii gradus ordinaret. Visum est sibi et placuit, ecclesiasticos viros catholica fide imbutos Deo devote ordinare,
et assidue secum habere, ac illorum conscilio Domini ministrante gratia cuncta disponere. Qui cunctas sacras ac sanctas
scripturas et descriptiones patriarcharum, prophetarum supervidens, in quibus Deum et Salvatorem nostrum posteris
omnibus ad salutem suam et proficuum aliorum in Christo credentibus prophetarum; prae ceteros visum est sibi,
patriarcham David de incarnatione Domini per partum virginis, et de passione per Iudam proditorem, et de resurrectione,
et de apparitione post resurrectionem, et quomodo scanderet coelos nubibus suscipientibus eum, videntibus discipulis,
praeclare et lucidissime super cunctos prophetasse. Qui cum praevideret per Spiritum sanctum sibi collatum,
ecclesiam Dei ornatam fidelibus et Deo devotam in Christo humiliter summaque cum devotione credituram: prophetando
in multis argumentis confirmavit, et confirmando multis exemplis per sapientes et cantores, musicos atque doctores, quasi
sponsam omnibus virtutibus adornatam Deo optulit. Unde beatus sanctusque doctor et magister Ambrosius velut strenuus
miles ad vexilla praecedentium ducum ac ad bella imminentia unanimiter hanelantium prospiciens, imitari David
eximium prophetarum magistrum studuit, et ad eius exemplar et imitationem psalmos, cantus, symphonias, melodias,
clericos, et omnia ecclesiastica officia Deo opitulante et Spiritu sancto administrante componere et praeordinare studuit.
Cum enim Dominus omnipotens et Salvator noster ecclesiae suae catholicae murum pararet adversus inimicos suos, et
turrem erigeret David pro domo ecclesiae suae atque murum Israel, ut eius sponsam ab infidelibus defenderet et gregem
illi commissum a lupis rapacibus liberaret, qui quamdiu vixit, prout Deus per clementiam suam concessit, ecclesiae Dei
ac populi sui et multarum civitatum curam gerens, de quacumque sibi per legatum intimabatur, prout nos in sacra eius
ystoria de eo scripta invenimus, ut bonus pastor sedule vigilabat, curiose circuens gentes diversas, atque civitates, tyrampnos,
reges, duces, omnes in Christo convertebat, et unicuique civitati et cunctis fidelibus petentibus similiterque
religiose quaerentibus episcopum ordinabat, et ordinatum summa cum laetitia consecrabat. In tantum enim ecclesia
Dei in manibus eius pullulabat, ut omnes infideles in unum adunarentur, et tacite supponentes digitum ori suo dicebant:
Vere digitus Dei facit hoc, et operatur in eo. Enim quamdiu vita ei comes fuit, laborans super multos fideles, ab aliquo
gladium evaginante nusquam calupniatus est; unde dolens, quod volebat esse nequivit, dicens in ymno: Nequimus
esse martyres, sed repperimus martyres. Et ut in libro Paralipomenon legimus per David prophetam: Non dimisit Deus
quemquam calupniari eos, sed increpuit pro eis reges, dicens: “Nolite tangere christos meos, et in prophetis meis nolite
malignari.” Et iterum in praecordiis suis mutuo et tacite admirantes, Deum glorificabant in tantum, ut in illo quod
scriptum est per sapientissimum Salomonem impleretur, dicens: Narrate in gentibus gloriam eius, et in cunctis populis
mirabilia eius, quia magnus Dominus et laudabilis nimis, et orribilis super omnes deos. Tunc impletum est, quod per
eumdem dicitur: Tonet mare et plenitudo eius; exultent agri et omnia quae in eis sunt. Tunc laudabunt ligna saltus
coram Domino, quia venit iudicare terram. Et quandoquidem Dominus ac noster Salvator per clementiam et misericordiam
suam in tantum magnificavit et exaltavit et decoravit acta et mirabilia doctissimi et religiosissimi doctoris et confessoris
Ambrosii, quantum multi codices eximii capere non possunt, et quantum multi strenui et sapientissimi viri atque
scolarum magistri enarrare et enucleare multo sudore multoque labore posteris minime quiverint. Unde non decet
me virum parva scientiola plenum in singulis eius actibus immorari, cum mihi melius videtur, de tantis patroni miraculis
et de tantis strenuissimis actibus omnino tacere, quam parum dicere. At ut ad ea veniam, ad quae mea intentio
summoque studio anelat; ipsam sanctam Trinitatem et omnes sanctos corde et ore invocare non cesso, ut mihi, quae
scribenda sunt scribam et quae tacenda sunt reticeam, per Spiritum sanctum suum concedat.
2. Igitur sanctus Ambrosius scientia divina imbutus, Spiritu sancto repletus, omni clero omnibusque catholicis
fidelibus laicis indicto ieiunio, ut Dominus ad honorem ecclesiae suae et ad laudem divini cultus corda suorum aperire
dignaretur, in quarto die quasi per quatuor euangelia, per clementiam Dei et per revelationem Spiritus sancti septuaginta
et duos sacerdotes, qui in primitiva ecclesia episcopi vocabantur, ut b. Hieronymus doctor in quodam suo libro asserit,
ordinavit; imitans verum magistrum et salvatorem Dominum nostrum Iesum Christum. Sicut enim Dominus et redemptor
noster post incarnationem baptismumque quod in Iordane ter converso per Spiritum sanctum a Iohanne praecursore atque
baptista, qui plus quam propheta asseritur, accepit, elegit septuaginta et duos discipulos ad euangelizandum euangelium
divinum, ut in euangelio Lucae euangelistae legitur et approbatum indubitanter tenetur: Unde bonus discipulus sapientem
sequens magistrum, suos sacerdotes, imo suos filios et ut dixi suos episcopos, in opus ministerii sacerdotalis elegit,
eos confirmans et collaudans hortatur, dicens: Vos estis genus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis.
In tantum enim illos actu et moribus et humilitate, scientia et patientia et obedientia et in cultu vestium et
omnibus modis admonuit, ut si quis eos fortuitu in clero videret, non diceret filios esse virorum, sed affirmaret socios
angelorum. Est et alia causa, cur tot et tantos sacerdotes lucidissime ordinavit, quae me insequitur et quasi impatiens
ad disserendum hortatur. Cum enim humanum genus sermone uno prius unitum, per superbiam postmodum diffusum
et dispersum esse legitur quasi per septuaginta et duas varietates linguarum, sicut in libris Genesis invenitur, dicente
Moyse, cum quo Deus loquebatur sicut loqui solet amicus ad amicum: Erat enim terra labii unius, et sermo eorumdem.
Cumque venissent in terra Senaar, dixit alter ad alterum: “Venite faciamus nobis nomen et civitatem et turrim excelsam,
cuius culmen pertingat ad coelum, et celebremus nobis nomen, antequam moriamur.” Descendit autem Dominus, ut videret
civitatem et turrim, quam aedificabant filii Adam, et dixit: “Ecce unus est populus, et unum labium omnibus. Venite igitur
et descendamus et confundamus linguam eorum, ut non audiat unusquisque vocem proximi sui !”Atque ita divisit eos Dominus
|
|