Thomas Aquinas: Scriptum super Libros Sententiarum, III

vol. 6, p. 120


Solutio III
Ad tertiam quaestionem dicendum, quod, sicut dicit Philosophus in 6 Ethic.,
in homine ante completum esse virtutis moralis, existit quaedam naturalis
inclinatio ad virtutem illam, quae dicitur virtus naturalis; et haec eadem virtutis
rationem sumit, secundum quod a superiori potentia, scilicet ratione, perfectionem
accipit; et similiter fides informis praeexistit in intellectu ante completum
esse virtutis; sed rationem virtutis accipit ex perfectione superioris potentiae,
scilicet voluntatis: unde una et eadem fides quae prius erat informis,
postea fit formata. Nec est alia fides quae advenit: quia fides formata et informis
non differunt specie, ut ex dictis patet. Duae autem formae unius speciei
simul esse non possunt: quia formae diversificantur secundum numerum ex
diversitate materiae vel subiecti.
AD OBIECTA
Ad primum ergo dicendum, quod opus mortuum transit, et non potest idem
numero iterum sumi, et ideo vivificari non potest; sed habitus informis manet,
et ideo formari potest.
Ad secundum dicendum, quod accidens non variatur quasi subiectum variationis,
sed quia secundum ipsum, subiectum diversimode se habet, quod subiectum
variationis est, sicut patet in intensione et remissione caloris.
Ad tertium dicendum, quod ex gratia et fide non fit unum accidens; sed modus
caritatis participatur ad perfectionem fidei, sicut modus prudentiae participatur
ad perfectionem virtutis moralis: et ideo caritas adveniens dicitur formare
fidem praeexistentem.
EXPOSTIO TEXTUS
«Accipitur autem fides tribus modis». Fides proprie dicitur ex hoc quod aliquis
assentit eis quae non videt. Hoc autem contingit dupliciter. Uno modo secundum
quod homo inducitur per rationem humanam: et sic dicitur fides opinio
vehemens. Et adhuc magis extenso nomine omnis certitudo quae fit per rationem
humanam, etiamsi ad visionem inducat, dicitur fides, secundum quod
argumentum dicitur ratio rei dubiae faciens fidem. Dicitur autem et veracitas
hominis fides, inquantum est causa quod credat quis etiam de his quae non
videt; et sic dicit Tullius, quod fides est fundamentum iustitiae, fidem pro fidelitate
accipiens. Et ulterius ipsa conscientia secundum quam aliquis hanc veracitatem
tenet, dicitur fides. Rom. 14, 23: «Omne quod non est ex fide», Glossa:
«Idest ex conscientia».

Torna all'inizio