alios e turribus proiciebant inermes. Hoc facto, protinus sese e turribus ostendentes, 
signum scutis secretissime ut sibi imperator citissime occurreret faciebant. Domnus 
interea hoc videns Thealdus, pavore suorum attactus virorum, ut imperator citissime sibi 
et suis occurreret adortatus est. Itaque imperator indignatis Teutonicis, gens invida 
Longobardis, omnibus ilico armatis militibus urbem paucis truncatis cepit; quin etiam 
ipsum Gregorium insequentes, in locis tutissimis et turritis in veteri Roma semetipsum 
colligentem obsiderunt. His ita gestis, imperator domni Thealdi 3. Kalendas Iulii 
magnifice in auro et argento novis honoratis militibus, quorum audacia atque exercitiis 
Roma capta imperatori subiacuit, ac ceteris primatibus diversis exaltatis muneribus, variis 
fultis honoribus, cunctis gratiam dedit, solos secum Teutonicos retinens in palatio sedit 
caesariano. 
33. (IV, 3) Interea Gregorius sese videns a civibus et a quampluribus cardinalibus 
destitutum, omnique spe auri et argenti amissa, e quibus sancti Petri regias et cancellos et 
altaria decrostando nudaverat, qua secum Romanos tenuerat bellicantes, magis diligentes 
aurum quam apostolum Paulum, nec non locum in quo fugerat ipse nimia ac diuturna 
nocturnaque obsidione exire non posse, ad Robertum ducem Apuliae legatos, ut sibi 
quamcitius posset gente coadunata immensa, et sancti Petri regalibus illi refutatis, subveniret, 
cautissime et secretissime misit. Hic enim Apuliam et Caravriam multasque 
civitates marinas, exiens Nurmandiam, cuius miles pauper cum suisque sociis fuerat, 
noviter et iniuste cum suis multis criminibus invaserat. Igitur gente coadunata inmensa 
et Saracenis omnibus quos habere potuit, in paucis diebus Romam veterem, Romanis 
sese ac filios ac uxores minime tuentibus, Rufini et Albini reliquiis deficientibus armata 
manu Robertus intravit. Quo ingresso, post aliquot dies imperatorem Urbem exiisse 
invenit. Itaque gens diversa de Deo ignara, sceleribus ac homicidiis edocta, adulteriis 
variisque fornicationibus assuefacta, omnibus criminibus, quae ferro et igne talibus agi 
solet negotiis, sese furialiter immerserat; quin etiam virgines sacratas corrumpentes 
miserorumque Romanorum uxores incestantes, ac anulos eius earum digitulis detruncabant. 
Quid multa? tribus civitatis partibus multisque palatiis regum Romanorum adustis, 
Gregorius demum filiis male crismatis filiabusque peius consecratis, cui iam spes ulla 
vivendi in civitate non erat, ab Urbe exiliens cum Roberto Salernum profectus est. Ubi 
per pauca vivens tempora, tamquam malorum poenam emeritus interiit. 
34. (IV, 4.) Cum haec agebantur universa, et clericorum scisma laicorumque furialia 
praelia principatum tenerent, quidam sacerdos Anselmus nomine, quem domnus Thealdus 
in sacerdotio consecraverat, quadam die in sancti Mauritii vigiliis, dum omnium sanctorum 
collectam, sanctae Mariae vespero finito, ante altare sanctae Mariae ad Funticulum 
summa cum reverentia diceret, videntibus clericis tamquam mortuus, vultu tamen coloratus 
pulsantibusque fibris, cadens occidit. Quo audito multi ex civitate utriusque sexus 
exeuntes, visu videbant mirabile omnibusque terribile. Cumque multorum turmae turmatim 
ad hoc convenissent inauditum, alii credebant fictitium, alii pedes subula vel acu 
secure quasi mortuo pungebant. Factum est autem in altero die circa meridiem, videntibus 
multis ac stupefactis, quasi ab angustiis liberatus, clamans poenitentiam, spiritu 
restaurato sibi sese velocissime erexit: qui multa tormenta incredulis ac usurariis incredibilia, 
et honores et gloriam quae super sanctos vidit viros, prout potuit, angelo sibi 
haec omnia ostendente, qui spiritum eius per diversa portavit, lacrimis multis patefecit. 
EXPLICIT LIBER HISTORIARUM LANDULFI HISTORIOGRAPHI.
  |  
  |