Albericus Casinensis: Flores rhetorici

48


calcat, proterit. Quam quidem speciem ex suis effectibus dicimus attenuationem.
Servandum est hoc maxime cum diversas duorum
sententias facimus confligere, servandum est inquam ut quod alter
celebrat, alter si negare non potest, attenuando, depravando
supprimat. Virgilius sic:
Cantando tu illum? Numquam tibi fistula cera
Iuncta fuit? . . .

Ulixes in Aiace:
Tu tantum telis, tu vi impellente furoris,
Ast ope consilii semper tutissimus egi,
Aestima te viri ratio an vesania praelii.

VII
1. Nec vero trimodum stili genus silencio praeterirem nisi
in historiae digestione subvidendum praemisissem. Hoc tamen apponimus,
ut parvis decorem sufficiens verborum subtilitas pariat,
temperatis eloquentiae splendor attribuatur, grandibus sui magnificentia
conferatur. Tenendum etiam censemus esse summopere
ut non tantum pulchritudini vel sonoritati verum etiam tam verborum
quam sententiarum insudes dulcedini. Dulcedinem autem
esse dicimus, si lectoris animum secundum rem de qua agitur inpellimus.
Animum autem inpellere poteris, si rei proprietatem tum
verbis tum sententia metiaris. Notes ergo rem, personam, intentionem,
rem, si lasciva, si vera, si tristis aut laeta; personam
quae, cui, quando, quomodo, quid prosequitur. Debes
enim perpendere naturam, habitum, morem personae. Naturam sic metieris,
si senem a iuvene, infantem a puero, sicque reliquos
gradus aetatis discreveris, ut ergo quisque suas proprietates asciscat.
Infans iam gradiens ludo iam gaudeat, paribus haereat,
iram temere colligat, temere ponat, mutatibilitatem suam,

Torna all'inizio