nullum possent nocumentum efficere. Ostenso itaque
qualiter debeant stare pugnantes, si velint hostes percutere,
et qualiter eos circumstare. Restat nunc tertio declarare,
qualiter sit declinandum a pugna, si non habeatur
consilium, nec videatur bonam pugnam committere, eo
quod hostes sint fortiores, et non possumus illis resitere.
In quo (quantum ad praesens spectat) debet dux belli duplicem
cautelam habere. Prima est, quantum ad exercitum
proprium. Nam et si dux xonsilium habeat non esse
pugnandum, debet hoc valde paucis patefacere, et non
debet illud toti exercitui pandere; ne timentes, turpiter fugiant,
et ab insequentibus hostibus occidantur. Taliter itaque
dux se habere debet, quod non credat exercitus quod
velit fugere, sed quod velit alibi insidias parare, et contra
hostes velit acrius dimicare. Secunda cautela adhibenda
est ex parte exercitus hostium. Nam sic debet deducere
bellum, ut hoc hostes lateat. Ideo multi tempore nocturno
potius quam diurno hoc agunt: et plures hanc habuere
cautelam, quod milites stantes in acie ex opposito hostium,
prohibent eos ne pedites videre possint: propter
quod pedestris pugna latenter recedit, qua recedente,
equites postea melius possunt vitare hostium percussiones.
Est etiam advertendum quod quando sic declinatur
pugna, nunquam acies se debent dividere: quia si contingeret
hostes insequi fugientes a bello, plures occiderent;
et maius nocumentum eis infertur a fugientibus.
quam si se verterent et bellarent. Debet etiam
dux belli inquirere, utrum sit aliquis locus
propinquus, ad quem posset
confugere exercitus, si fugaretur
ab hostibus.
|
|