Penates, fana, sepulcra exules relinquemus, nescio
ubi aut qua terrarum regione victuri? Quid, nos
propinqui, quid, nos amici, qui tecum totiens in acie
stetimus, qui fratres, parentes, filios hostili mucrone
confossos palpitantesque conspeximus nec aliena morte
territi sumus et ipsi pro te parati mortem oppetere,
nunc abs te universi deserimur? Qui Rome gerimus
magistratus, qui urbibus Italie, qui Galliis, qui Hispaniis,
qui ceteris provinciis presumus aut prefuturi sumus,
omnes ne revocamur, omnes privati iubemur esse?
An iacturam hanc aliunde pensabis? Et quomodo
pro merito ac pro dignitate poteris tanta orbis terrarum
parte alteri tradita? Num, qui preerat centum populis,
eum tu, Cesar, uni preiicies? Quomodo tibi
istud in mentem venire potuit? Quomodo subita tuorum
te cepit oblivio, ut nihil te misereat amicorum, nihil
proximorum, nihil filiorum? Utinam nos, Cesar,
salva tua dignitate atque victoria in bello contigisset
occumbere potius quam ista cernamus. Et tu quidem
de imperio tuo ad tuum arbitratum agere potes atque
etiam de nobis uno duntaxat excepto, in quo ad mortem
usque erimus contumaces: ne a cultu deorum immortalium
desistamus magno etiam aliis exemplo, ut
scias tua ista largitas quid mereatur de religione christiana.
Nam si non largiris Silvestro imperium, tecum
christiani esse volumus multis factum nostrum imitaturis;
sin largiris, non modo christiani fieri non sustinebimus,
sed invisum, detestabile, execrandum nobis
hoc nomen efficies talesque reddes, ut tandem tu et vite
et mortis uostre miserearis nec nos, sed te ipsum du-
ritie accuses».
|
|