Dantes Alagherii: De vulgari eloquentia

Pag 29


6. fama vincunt? Minime hoc probatione indiget. Quantum
vero suos familiares gloriosos efficiat, nos ipsi novimus, qui huius
dulcedine glorie nostrum exilium postergamus.
7. Quare ipsum illustre merito profiteri debemus.
 
XVIII
1. Neque sine ratione ipsum vulgare illustre decusamus adiectione
secunda, videlicet ut id cardinale vocetur. Nam sicut totum
hostium cardinem sequitur ut, quo cardo vertitur, versetur et
ipsum, seu introrsum seu extrorsum flectatur, sic et universus
municipalium grex vulgarium vertitur et revertitur, movetur et
pausat secundum quod istud, quod quidem vere paterfamilias
esse videtur. Nonne cotidie extirpat sentosos frutices de ytalia
silva? Nonne cotidie vel plantas inserit vel plantaria plantat?
Quid aliud agricole sui satagunt nisi ut amoveant et
admoveant, ut dictum est? Quare prorsus tanto decusari
vocabulo promeretur.
2 Quia vero aulicum nominamus illud causa est quod, si aulam
nos Ytali haberemus, palatinum foret. Nam si aula totius regni
comunis est domus et omnium regni partium gubernatrix
augusta, quicquid tale est ut omnibus sit comune nec proprium
ulli, conveniens est ut in ea conversetur et habitet, nec aliquod
aliud habitaculum tanto dignum est habitante: hoc nempe
videtur esse id de quo loquimur vulgare.
3. Et hinc est quod in regiis omnibus conversantes semper illustri
vulgari locuntur; hinc etiam est quod nostrum illustre velut
accola peregrinatur et in humilibus hospitatur asilis, cum aula
vacemus.
4. Est etiam merito curiale dicendum, quia curialitas nil aliud est
quam librata regula eorum que peragenda sunt: et quia

Torna all'inizio