<Sequitur>: CREDO IN SPIRITUM SANCTUM.
Hec est septima pars quam Filippus apposuit, et est sensus:
credo in Spiritum sanctum, id est credendo in eum promoveor,
credendo in eum tendo, ei per fidem et caritatem inhereo, ei per
bonam operationem et bonam voluntatem ardenter unior. Est
enim Spiritus sanctus tertia persona in Trinitate, que est verus et
unus Deus cum Patre et Filio, qui consubstantialis Patri et Filio
ab utroque equaliter procedit. In eum ergo, sicut in <Patrem> et in
<Filium> credendum est. Congrue in septima parte fides de Spiritu
sancto, qui septiformis dicitur, collocatur, per septem gratias
sive dona Spiritus sancti que in Isaia dicuntur vel leguntur. Merito
hanc partem apposuit Filippus qui interpretatur amor supernus
vel amator supernorum a filos quod est amor, et iper quod
est super, qui in Spiritum sanctum, qui est amor Patris et Filii,
se credere confessus est. Vel Filippus interpretatur os <lampadis>,
quia verum <lampadem> et verum ignem, scilicet Spiritum sanctum,
confitetur et se in eum credere profitetur. Dicitur etiam os
<lampadis> quia verum lumen, inventum scilicet Christum, fratri
suo Nathanaeli nunciavit et predicavit.
Sequitur: SANCTAM ECCLESIAM CATHOLICAM.
Hec est octava pars quam apposuit Bartholomeus, et est repetendum
'credo' et secundum Augustinum 'in' prepositio est repetenda
ut dicatur: credo in sanctam Ecclesiam catholicam. Dicit
Augustinus sensum mutari ut non eo modo dicatur [quod] credere in
sanctam Ecclesiam catholicam ut credit<ur> in Deum, sed dicit sic
debere intelligi: credo in sanctam Ecclesiam catholicam, id est in
Ecclesia sancta et catholica conversans credo in Deum. Sed melius
pretermittur et non repetitur 'in' prepositio. Non enim in aliquid
aliud est credendum nisi tantum in unum Deum et in tres personas,
scilicet in Patrem et Filium et Spiritum sanctum, nec alibi
quietem invenit rationalis creatura; unde in Psalmo: " sitivit anima
mea ad Deum fontem vivum ", et alibi: " concupiscit et deficit anima
mea in atria Domini ". Et est sic distinguendum: credo Ecclesiam
sanctam, id est fidem catholicam tenentem esse sanctam. Ecclesia
dicitur congregatio fidelium, catholica communis et universalis
interpretatur. Illa ergo congregatio fidelium est credenda sancta
que communi et universali fide innititur, illa scilicet que habita
et predicata ab apostolis firma perseverat in ecclesiarum prelatis
et in multitudine populorum permanet et <est> inviolabilis, et non
est ea que in prostibulis et latibulis et sepe post telas et iuxta latrinas
susurratur et confingitur ab hereticis. Vel hoc vult dicere,
ut credamus quod Ecclesia catholica nunquam deficiet nec etiam
defecit a tempore Abel. Potest Ecclesia Dei quati et fluctibus allidi
sed non ita submergi quod aliqui boni non sint in ea. Unde Christus
in figura Ecclesie dixit Petro: " ego rogavi pro te Petre ut non deficiat
fides tua ", et alibi: " et porte inferi non prevalebunt adversus
eam ", scilicet Ecclesiam. Et in evangelio dixit angelus Marie:
" et regnabit in domo Jacob in eternum ", que domus appellata
est universalis Ecclesia que per fidem et confessionem Christi ad
patriarcarum pertinet sortem, sive in his qui de patriarcarum stirpe
carnis originem duxerunt, sive <in his qui > de aliis nationibus
carnaliter editi, spirituali lavacro sunt in Christo renati, in qua
videlicet domo " regnabit in eternum et Regni eius non erit finis ".
Et Augustinus: " si nullo modo potest dici recte Ecclesia in qua
schisma est, restat ut quia Ecclesia nulla esse non potest, ea sit quam
in apostolice sedis per successiones episcoporum radice constitutam
nullorum hominum malitia valeat extinguere ". Et est: credo Ecclesiam
catholicam sanctam esse, id est sancitam et firmatam et
semper perseveraturam, ita quod nunquam deficiet, quod <aliqui>
boni non sint in ea. Vel est sensus: credo sanctam Ecclesiam catholicam
esse unam et in unitate totam consistere et ideo per partes
scindi non potest quia divisionem unitas non capit. <Qui> ergo ab
hac unitate dividitur, iam non in Ecclesia sed extra Ecclesiam esse
convincitur. Ecclesia dicitur esse una propter cultum unius Dei,
propter unam fidem quam tenet, propter unum baptismum quo
utitur et quia vinculo caritatis est sibi et inter se compacta et unita,
et quia unius viri unica sponsa et quia unius Patris unica filia.
Hic sensus comprobatur ex eo quod in maiori symbolo loco istius
dicti habetur: 'et unam sanctam catholicam et apostolicam Ecclesiam'.
Hanc octavam partem apposuit Bartholomeus qui interpretatur
filius suspendentis aquas, scilicet Dei, qui aquas, scilicet
predicatores, sursum ad celestia trahit et elevat ut inde ad subdit<o>s
aqua, id est doctrina, distillet, qua Ecclesia catholica
informata et in unitate conservata elevatur ad celestia.