Thomas Capuanus: Summa dictaminis

Pag 159


Non sic queso de more vestro turbari, cum preces recipitis, ut officiales vestros ab iniuriis temperetis.
Et quidem, si non fallor, credo, quod honori vestro satis expediat, ut in talibus aperiatur ad vos
aditus precibus amicorum vestrorum, quoniam, etsi porrigantur pro aliis, vestrum procul dubio
prosequuntur, si diligenter attenditis, interesse. Porro inter gravamina, que subditi patiuntur, illud
plus oneris et doloris consuevit habere, cum conquerendi facultas subtrahitur et miserabile murmurationis
remedium interdicitur, ut sic cogantur acceptare pressuras. Inter quos I. suam comprimere
queritur, cum prohibetur exponere, questionem, cui hoc suffragium attulit, hoc emolumentum
adduxit interventio cari amici, sicut scribitis, vestri Thome, quod, cum pro octo tarenis potuerit
cum officiali vestro pacisci, compulsus est cavere post intercessionis nostre gratiam de viginti. Sed
advertite, pater, si male gesserim causam vestram! Ecce, poterat ille conqueri summo pontifici, et
non multum vobis et officialibus vestris illa conquestio attulisset honoris. Unde interposui partes
meas, ut sic superioris excluderetur mandatum, quod in vobis posset plus gratie recognosci. Sane
non multum ingerebat ponderis nostra petitio, qua petebatur, quod sic temperaretur iniuria, quod
misericordia videretur impendi, in quo sic invenitur efficaciter exauditus amicus, quod non magnam
reliquistis rogandi fiduciam alienis. Ceterum nolo plus materiam talem extendere, ne in illum,
pro quo rogavi, indignationis vestre spiritus extendatur, quasi gravem offensam incurrerit ex
eo, quod amico scripsit amicus. Quapropter hanc petitionem adicio, ut non noceat ei, quod scribo,
quamvis ei nocueruit me pro illo vobis alia vice scripsisse.

VII 7

Litteris vestris hilari vultu et sincero corde receptis quedam de scriptis per notarium vestrum exhibitis
exceptata fideliter satis, ut potui, et diligenter adverti. Cumque merita cause sollicita et diligenti
discussione notarem et forte non perfunctorio nimis examine notata discurrerem, concreverunt
subito dubia, multiplicata sunt obscura negotii et consultatio plus, quam attulerat, difficultatis invenit.
Et casum ad presens non exprimo, ne consultationes videar reddere pro responso ac formare
pro solutionibus questiones. Improvidus enim solverem ansam, si nodum incurrerem pluribus implicans
et implicationibus forsan impediens, que paucis explicanda ac expedienda de facili credebantur.
Sane videtur, quod ex responsionibus, quas declino, hec elici possit obiectio, videlicet ut, si facti
dubium imminet, cur non redditur sub condicione responsum, si non iuris ignorantia non sine
quadam nota turpitudinis allegatur. Istis tamen multum non urgeor, quoniam experimento cognovi,
quod circa decisiones causarum, in quibus oportet iudicantem cuncta rimari, raro satisfacit ad
plenum condicionalis responsio consulentis. Iura quoque consuetudinaria et specialia statuta locorum,
que generalium sanctionum auctoritas non semper amplectitur, cum nonnunquam ab illis
utentium voluntates divertant, non omnes scire tenemur. Et quidem, cum a teneris annis regni fines
egressus me ad generalia et communia iura transtulerim, legis Lombardie, Francorum et constitutionum
regni Sicilie mihi scientiam non ascribo, quod, si erubescendum esset, in hiis malo ex allegata
ignorantia talium aliquid ruboris incurrere, quam facilitate responsionis improvide in difficultatem,
quod absit, incidere confusionis nomen. Unde, si placet, vestra nobilitas patienter et benigne
recipiat excusationem, quam offero, et tam gratis, ut sic loquar, admittat sine responsione responsum,
quod, etsi questioni minime satisfiat, credatur tamen satisfieri quadam tolerantia vel dissimulatione
querentis.

Torna all'inizio