ad Romanos: “Scimus autem, quia lex spiritualis est, ego autem carnalis sum sub peccato venundatus. Quid enim operor,
non intelligo. Non enim quod volo hoc ago, sed quod odi illud facio. Si autem quod nolo illud facio, consentio legi, quoniam
bona est.” Nam fratres karissimi, timens perplurimum corde et animo expavesco, tot et tantos scientia et operatione
praeclarissimos sacerdotes feraliter a perfidis Christianis sub quadam et inaudita occasione trucidatos animadvertens, dolens
modo tempus comperio nostris oculis accelerasse, de quo animus apostoli spiritu et scientia Dei perfulgens multa praesagia
praefatus est dicens: “In novissimis temporibus discedent quidam a fide, attendentes spiritibus erroris, et doctrinis daemoniorum
in ypocrisi loquentium mendacium, cauteriatam habentium suam conscientiam, prohibentium nubere, abstinere a cibis,
quos Deus creavit ad percipiendum cum gratiarum actione fidelibus et iis qui cognoverunt veritatem. ” Utinam, fratres
dilectissimi, hoc placitum cum caritate et humilitate ac discretione initium in Deo haberet! Hoc si enim fuisset, utique medium
bonum ac finem qui est pietatis et caritatis initium et finis, Deus certis inditiis sine tantis plagis ac angustiis, e quibus
nunc ordo noster Ecclesiae totius Ambrosianae in primis urgetur, clementer approbaret; de quibus beatus Ambrosius in
sermonibus conqueritur dicens: “Tantis enim malis haec vita misera est repleta, ut comparatione eius mors remedium putatur,
non poena.” Sed quia malitia et malivolentia, ira et odio ac avaritia, quae neque copia augeri, neque inopia minui
potest, ipsam exercentes incompensabiliter ut appareret repleti sunt, ut bonis initiis, sic melioribus finibus carebit, de qua
malignitatis ïniquitate doctor et beatus Ambrosius in epistola Vercellensi, quid dicat, audiamus: “Malignitas plus nocet quam
malitia, quia malignitas nec puram simplicitatem habet, nec apertam malitiam, sed absconditam malivolentiam.” At ut ad
ea, quibus animus meus intendit, veniam, quibus loricis quibusque armis, quove scuto a talibus, quamvis frustra muniri
et defendere possim, studiose cum omnibus Arialdus et Landulfus non me, sed apostolum nostrum Ambrosium sanctum,
quod in Vercellensi epistola dicat, audiant et intelligant: “Virtutum autem magister apostolus est, qui cum patientia redarguendos
docet et contradicentes, qui unius uxoris virum praecipiat esse, non quod exortem excludat coniugii, nam hoc
supra legem praecepti est, sed ut coniugali castimonia fruet ablutionis suae gratia. Nulla enim culpa coniugii, sed lex.
Ideo Apostolus legem posuit, dicens: Si quis sine crimine est unius uxoris vir. Ergo qui sine crimine est unius uxoris vir
teneatur ad legem sacerdotii supradicti; qui autem intraverit coniugium, culpam quidem non habet coinquinati, sed praerogativa
exuitur sacerdotii.” Item in eadem epistola: “Bonus medicus qui et fortibus subtilitatem virtutis conservare cupiat,
et infirmis salubritatem dare, aliis dat consilium, aliis demonstrat remedium, dicens: Qui infirmus est, olera manducet, accipiat
uxorem; qui validus est, fortiorem virtutis cibum expectat; meritoque adiunxit: Nam qui statuit in corde suo firmus,
non habens necessitatem, potestatem autem habens suae voluntatis; et hic iudicavit in corde suo servare virginitatem suam,
bene facit, et qui non iungit, melius facit,” et Dominus per prophetam: “Sacerdotes mei nubant semel.” Item per prophetam:
“Sacerdos virginem ducat uxorem, similiter et levita. ” At ut iam ego his verbis finem imponam, quid beatus Ambrosius
scribens in libro de officiis dicat, audite: “De monogamia sacerdotii quid loquar, quando una tantum permittitur
copula et non repetita. In ipso ergo coniugio lex est, non iterare coniugium, nec secundam coniugii sortiri coniunctionem;
quod plerisque mirum vïdetur. Cum etiam ante baptismum iterata coniugia dilatione muneris et ordinationis praerogativam
impedimenta generentur, cum etiam delicta obesse non soleant, si lavacri remissa fuerint sacramento, sed intelligere
debemus, quia baptismus culpam remittere potest, lex aboleri non potest. In coniugio non culpa, sed lex est; quod culpae
est igitur, in baptismate laxatur; quod legis est, in coniugio solvitur. ” Item Hieronymus: “Sacerdotem quaerit ecclesia,
aut de virginitate sanctum, aut de monogamia ornatum.” Laudo enim, fratres karissimi, quod fratres Arialdus et Landulphus
iam populis seminarunt, et conquaeri a desiderio omnium fidelium maxime sacerdotum et levitarum castitatem; sed
“quis esse potest continens, nisi Deus det?” ut ait Augustinus in libro contra Paulinum et Eutropium. “Caritas Dei, ut
idem in eodem ait, quae multitudinem peccatorum cooperit, diffunditur in cordibus nostris non per nos ipsos, sed per
Spiritum sanctum, qui datus est nobis,” et item in eodem: “Cum rex iustus sederit in throno suae maiestatis, quis gloriabitur
castum se habere cor, aut quis gloriabitur mundum se esse a peccato? Tunc ergo per eius misericordiam iusti ab
hiis liberati plene perfecteque mundati, fulgebunt in regno Patris sui sicut sol, et cum plene atque perfecte erit ecclesia
non habens maculam neque rugam.” Multa enim percurrens in Scripturis sanctis dixisse memini; sed hanc optionem damus
vobis, quamvis iniuste, quoniam non decet nisi solis episcopis hoc facere quod facitis, ut licentiam totius civitatis omniumque
plebium plane perscrutando habeatis; quatenus trutinatis facinoribus, homicidiis parvulorum sine baptismate necem
feraliter et innocenter incurrentibus, periuriis ob mulierum amorem et sui defensionem, nec non adulteriis ac variis fornicationibus
tam iuvenum quam virginum sacrarum, ac usibus quibus tota Christianitas per orbem universum usque modo diffusa
feliciter Deum et hominem diligens fruitur, in iudicio vestrarum animarum, ut possumus, committimus, ut sacerdotes,
quos bigamos aut trigamos aut concubinarios inveneritis, aut deponantur aut dividantur. Illos autem quos secundum usus
ecclesiae totius unius uxoris viros inveneritis, ne veniant in peius dimittite: tantum strenue providete, ne iugum quod nostri
maiores olim ferre non potuerunt, calorem naturae humanae quam sit ad peccandum proclivis cognoscentes, ordini nostro
intolerabiliter superponatis, memores euangeliorum Domini, qui cum videret suos discipulos a Pharisaeis legaliter redargui
dicentes: “Discipuli tui faciunt, quod non licet eis facere sabbatis, vellere spicas et manducare;” Iesus autem defendens
eos, ut pastor bonus ait eis: “Non legistis quid fecerit David quando esurivit, et qui cum eo erant? aut non legistis in
lege quod sabbatis sacerdotes in templo sabbatum violant, et sine crimine sunt?” Naturas leonum quivis homo humiliare
potest, hominis Deus, non bomo mutare potest. Unde Scriptura sacra: “Nemo potest mutare naturam, nisi qui eam fecit.”
Explicit oratio Ambrosii Biffi qui etiam Biffari, adversus Arialdum et Landulfum. Incipit Arialdi et Landulfi
adversus Wibertum et Ambrosium.
25. (24.) “O patres et o fratres, ordine et dignitate ac gente prae ceteris Italiae totius primatibus in omnibus, si vigorem
ordinis nostri in quantum ratio nostra exigit custodisse curavissetis, praeferendi! nos tamquam a talibus quae iam audivimus
fastiditi, perplurimum congratulamur, quod tam sapienteratque discrete usque modo sermocinastis nobiscum. Bona est
caritas, quae legis et prophetarum est plenitudo; bona est caritas, quae protoplaustos per multa tempora suis peccatis exigentibus
dampnatos a faucibus inferni clementer detraxit; beata est caritas, quae per summam Deitatis clementiam humanatam
nos a poena primi hominis liberare misericorditer sataguit, et liberando secum in culpa nostri saeculi in aeternum
|
|