Dantes Alagherii: De vulgari eloquentia

Pag 25


finitimis suis conicimus, ut Sordellus de Mantua sua ostendit,
Cremone, Brixie atque Verone confini: qui, tantus eloquentie
vir existens, non solum in poetando sed quomodocunque
loquendo patrium vulgare descruit.
3. Accipiunt enim prefati cives ab Ymolensibus lenitatem atque
mollitiem, a Ferrarensibus vero et Mutinensibus aliqualem
garrulitatem que proprie Lombardorum est: hanc ex
commixtione advenarum Longobardorum terrigenis credimus
remansisse.
4. Et hec est causa quare Ferrarensium, Mutinensium vel
Regianorum nullum invenimus poetasse: nam proprie
garrulitati assuefacti nullo modo possunt ad vulgare aulicum
sine quadam acerbitate venire. Quod multo magis de
Parmensibus est putandum, qui monto pro 'multo'
dicunt.
5. Si ergo Bononienses utrinque accipiunt, ut dictum est,
rationabile videtur esse quod eorum locutio per conmixtionem
oppositorum ut dictum est ad laudabilem suavitatem remaneat
temperata: quod procul dubio nostro iudicio sic esse censemus.
6. Itaque si preponentes eos in vulgari sermone sola municipalia
Latinorum vulgaria comparando considerant, allubescentes
concordamus cum illis; si vero simpliciter vulgare bononiense
preferendum existimant, dissentientes discordamus ab eis. Non
etenim est quod aulicum et illustre vocamus: quoniam, si
fuisset, maximus Guido Guinizelli, Guido Ghisilerius,
Fabrutius et Honestus et alii poetantes Bononie nunquam a
proprio divertissent: qui doctores fuerunt illustres et vulgarium
discretione repleti. Maximus Guido:
Madonna, lo fino amore ch'a vui porto;
Guido Ghisilerius:
Donna, lo fermo core;

Torna all'inizio