Ventura Pergamensis: Brevis doctrina dictaminis

371


est, et etiam si scribit infimis personis non sibi subditis. Si uero scribat
paulo minoribus non subditis sibi tunc eius nomen preponendum est. In
salutatione si ec(c)lesiastice persone et seculares inuicem sibi scribant facienda
est collatio personarum et que maior fuerit preponenda. Ap[p]ostolicus
omnibus preponitur, et similiter imperator nisi scribat ap[p]ostolico.
Considerandum est uita illarum, que presit alteri, quia sic ordinandum est
quippe nomen ratione temporalium beneficiorum. Bene debet quandoque
persona ec(c)lesiastica honorem pretendere seculari, cum legatur Dominus
censum Cesari tribuisse.
In salutatione nomen maioris scribentis sex modis nomini recipientis
postponitur. Primo modo causa humilitatis, ut si aliquis episcopus scriberet
alicui magno abati. Secundo cum maior non habet super eum aliquam
dominationem, ut si archiepiscopus Mediolanensis scriberet episcopo Fauentino.
Tertio quando ille qui scribit uno respectu est maior alio respectu est
minor, ut si aliquis archidiaconus ordine solo maior, scriberet alicui clerico
qui eum antecederet scientia, uirtute, diuitijs et nobilitate. Quarto modo
causa familiaris amicitie et cuiusdam blandimenti, ut cum magistri scribunt
scolaribus suis quos etiam socios appellant. Quinto modo propter
pec[c]unie affiuentiam que nostro tempore ut magestas sanctissima ueneratur.
Ualuasores, capitanij et etiam comites quandoque preponunt nomina
suis nominibus mercatorum. Sexto modo causa consortij et hec est
necessitas, ut si filius scribat patri et seruo nomen secundum preponet,
scilicet: A Patri et domino plurimum reuerendo et B. dil[l]ecto et fideli seruo
P. suus cum debita affectione salutem.
Simil[l]iter si episcopus scriberet
episcopo et capellano. Simil[l]iter preterea prouidus dictator debet consuetudinem
imitari, et plerumque arbitrum scribentium personarum. In salutatione
si scribitur saracenis uel paganis id[d]em seruandum est quod christianis.
Si uero scribitur, hereticis, excomunicandis et capitalibus inimicis,
quantumcumque sint magni et fungantur dignitatibus, ipsorum sunt nomina
postponenda.
In salutatione nomina personarum uel utrumque uel alterum pluralibus
de casibus quandoque tacentur. Primo cum ignoratur nomen recipientis
persone, et tunc duo puncta inter ea dimisso spacio scribi debent sic:
(..). Consimiliter scribitur fungentibus ec(c)lesiastica dignitate cum eis
a maiori uices alique com(m)it(t)untur, et hoc quia scribitur fungenti dignitate
et non huic siue illi uel Petro uel Martino. Secundo modo ob timorem
ne epistola inimicorum ad manus perueniat. Tertio modo quando mit(t)ens
uult se oc(c)ultare recipienti. Quarto modo propter patentem notitiam uel
per scripturam uel per ea que in epistola subsequuntur, unde sic posset
scribi: amicus amico quidquid sibi.
In salutatione nomen mittentis cum suis ad(iunct)is .debet (m) poni in
nominatiuo, nomen uero recipientis in datiuo cum suis, et exiguntur a
uerbo subintellecto mit(t)it. Nichilominus tamen subintelliguntur ista uerba
mit(t)it, mandat, gliscit, optat et hijs simil[l]ia. In salutatione non debet

Torna all'inizio