Thomas Aquinas: Scriptum super Libros Sententiarum, II

vol. 3, p. 604


Sed circa hoc antiqui philosophi diversificati sunt. Quidam enim posuerunt eam
esse totam sub una forma, ponentes unum elementorum omnium primam materiam
esse, vel aliquid inter ea: et ex isto omnia generari constituunt densitate et
raritate. Alii vero posuerunt eam sub pluribus formis, non tamen ordinatis ad
invicem, sed quadam confusione permixtis, quae creatoris operatione ad ordinem
et distinctionem reductae sunt: et hoc tamen diversimode posuerunt, ut
Philosophus narrat, quod ad praesens non pertinet.
Et hae omnes positiones a Philosopho sufficienter improbatae sunt.
Moderni etiam in has duas vias dividuntur. Quidam enim ponunt materiam
illam primam totam sub una forma creatam; sed ne in antiquum errorem labi
videantur, ponunt illam formam non esse unum quatuor elementorum, sed aliquid
quod se habet in via ad ea, ut imperfectum ad perfectum; sicut forma
embrionis se habet ad animal completum. Sed hoc non potest similiter dici in
elementis: quia, secundum Commentatorem, prima habilitas quae
est in materia, est ad formam elementi. Unde non invenitur aliqua forma media
inter materiam primam et formam elementi, sicut inveniuntur multa media inter
materiam primam et formam animalis; quarum una alteri succedit, quousque
ad ultimam perfectionem veniatur, intermediis multis generationibus et corruptionibus,
ut Avicenna dicit. Et praeterea, cum tunc naturalia principia instituta
fuerint, oporteret etiam nunc in naturali elementorum generatione advertere
aliam formam ante formam elementi; quod est contra sensum: nisi forte dicatur
secundum positionem libri fontis vitae, esse unam primam formam, et sic in
materia primo inductam fore formam corporalem communem, et postmodum
formas speciales distinctas. Sed hanc positionem Avicenna improbat, quia
omnis forma substantialis dat esse completum in genere substantiae. Quidquid
autem advenit postquam res est in actu, est accidens: est enim in subiecto quod
dicitur ens in se completum. Unde oporteret omnes alias formas naturales esse
accidentia; et sic rediret antiquus error, quod generatio idem est quod alteratio.
Unde ipse vult quod ab eadem forma per essentiam, ignis sit ignis et corpus et
substantia.
Et ideo tenendo viam aliorum sanctorum, qui ponunt successionem in operibus
sex dierum, videtur mihi dicendum, quod prima materia fuit creata sub pluribus
formis substantialibus, et quod omnes formae substantiales partium essentialium
mundi in principio creationis productae sunt: et hoc Sacra Scriptura
ostendit, quae caelum et terram et aquam in principio commemorat: et hoc
etiam Magister dicere videtur, ponens in illa informi materia hoc terreum elementum

Torna all'inizio