Ad tertium dicendum, quod quantum est de potentia Dei, Deus posset peccatum
absque omni poena dimittere, nec iniustus esset, si hoc faceret: sed quantum est
ex parte illius qui peccavit, secundum ordinem quem nunc Deus imposuit rebus,
non potest peccatum congrue sine poena dimitti. Nec sequitur, si congrue pars
poenae dimittitur, quod etiam congrue tota dimittatur, propter duo. Primo, quia
effectus habet aliquid et ab agente et a recipiente; unde sicut in collatione divinorum
donorum, donum ex parte dantis elevat recipientem supra statum suum,
ex parte autem recipientis est infra modum quo Deus influit; ita in remissione
peccatorum oportet quod sit aliquid ex parte misericordiae remittentis, ut aliquid
de poena debita dimittatur, et aliquid ex parte recipientis, ut scilicet in aliquo
puniatur. Secundo, quia remissio poenae quae fit aliis hominibus, praecipue
poenae satisfactoriae, fundatur supra virtutem satisfactoriam Christi, quae
superabundavit ad amovendas omnes poenas quantum in se fuit; unde oportet
quod particulata satisfactio fundetur supra satisfactionem Christi condignam,
sicut imperfectum in quolibet genere oritur ex perfecto.
Ad quartum dicendum, quod in eo cui Deus dat sua dona gratis, non est aliquid
quod donis illis repugnet, faciens collationem donorum indecentem; sed in eo
qui peccavit, est aliquod quod repugnat impunitati; et ideo ex parte creaturae
non est simile.
ARTICULUS 2
Utrum aliqua pura creatura
potuerit satisfacere pro humana natura
Ad secundum sic proceditur.
1. VIDETUR, quod aliqua pura creatura satisfacere poterat pro humana natura.
Sicut enim pro peccato debetur satisfactio, ita pro beneficio debetur gratiarum
actio. Sed sufficit Deo gratiarum actio quantum homo potest sibi reddere, etiam
si non sit suis beneficiis aequalis: quia, ut dicit Philosophus,
«secundum potentiam famulans homo diis et patribus, videtur iustus esse,
quamvis ad aequalia non possit». Ergo videtur quod similiter sit sufficiens satisfactio
quam homo potest reddere ad expiandum peccatum.
2. Praeterea, bonum est potentius ad agendum quam malum: quia malum agit
virtute boni, ut dicit Dionysius. Sed una pura creatura potuit
per actum malum totam humanam naturam inficere. Ergo multo fortius potest
per unum bonum actum pro tota humana natura satisfacere pura creatura.
3. Praeterea, magnae crudelitatis videtur esse in domino vel iudice, exigere ab
aliquo plus quam possit. Sed a Deo longe est omnis crudelitas. Ergo non exigit
ab aliquo plus quam possit. Ergo satisfactionem quam Deus ab homine requirebat,
purus homo facere poterat.
|
|