3. Praeterea, subiectum spei est irascibilis. Sed irascibilis non est in parte
intellectiva, sed in sensitiva, quae animus dicitur in 3 de Anima. Cum
ergo passio non excedat subiectum suum, nec spes erit in rationali.
4. Praeterea, sicut dicit Philosophus in lib. De memor., memoria non est in
parte intellectiva: quia concernit determinatam temporis differentiam, scilicet
praeteritum. Sed sicut memoria concernit praeteritum, ita spes concernit futurum.
Ergo spes non potest esse in parte intellectiva.
5. Praeterea, in parte intellectiva non sunt contrariae passiones: quia delectationi
quae est secundum intellectum, nihil est contrarium, ut dicit Philosophus
1 Topic. Cum ergo spes sit passio contrarietatem habens ad timorem et
desperationem, videtur quod non possit esse in parte intellectiva.
SED CONTRA, quidquid invenitur communiter in Deo et in nobis de operibus animae,
ad partem intellectivam pertinet, quae solum est immaterialis, et in hoc
Deo similis. Sed delectatio convenit non solum nobis, sed etiam Deo, ut dicitur
in 7 Ethic., quia ipse simplici operatione gaudet. Ergo delectatio est in
nobis etiam in parte intellectiva; et ita eadem ratione spes, quae est de delectatione
futura.
Praeterea, quidquid permanet in nobis post separationem animae a corpore,
hoc ad partem intellectivam pertinet, quae sola est separabilis, secundum
Philosophum. Sed spes est huiusmodi: quia erat in illis patribus
qui in limbo erant, ut dicitur in littera. Ergo spes est in parte intellectiva.
Praeterea, ad quamcumque potentiam pertinet obiectum passionis, et passio.
Sed obiectum spei est arduum bonum, quod etiam ad intellectivam partem pertinere
potest. Ergo spes potest esse in parte intellectiva.
Solutio
Respondeo dicendum, quod operationes sensitivae sunt nobis magis notae
quam operationes partis intellectivae: quia cognitio nostra incipit a sensu, et
terminatur ad intellectum. Et quia ex notioribus minus nota cognoscuntur,
nomina autem ad innotescendum rebus imponuntur; ideo nomina operationum
sensitivae partis transferuntur ad operationes intellectivae partis, et ulterius ex
humanis in divina. Et hoc patet in apprehensivis operationibus: quia illud quod
certitudinaliter quasi praesens tenemus per intellectum, dicimur sentire, vel
videre; et imaginari dicimur, cum quidditatem rei intellectu concipimus; et sic
de aliis: quamvis ista diversimode intelligantur, cum dicuntur de apprehensione
sensitiva quae apprehendit materialiter et in particulari; et de intellectiva, quae
apprehendit immaterialiter et in universali. Et ideo etiam imponitur nomen
intellectivae operationi, per quod discernitur a sensitiva, sicut intelligere et
scire, et huiusmodi.
Similiter nomina operationum appetitivae sensibilis partis transferuntur in operationes
appetitivae intellectivae partis: tamen in sensitiva parte sunt per
modum materialis passionis, in parte autem intellectiva per modum simplicis
|
|