Martinus de Fano (attr.): Tractatus positionum

70


semper possunt fieri antequam sit in causa
conclusum, etiam post apertas attestaciones, sicut
dicit decretalis in produccione instrumentorum, Extra,
De fide instrumentorum, Cum dilectus [X 2, 22, 9];
et est ratio quia non timetur in posicionibus vel intrumentis
ulla subornatio sicut in testibus timetur. Item
no[ta] quod ille cui incumbit super aliquo probatio in
causis statim debet facere posiciones antequam impetret
terminum ad probandum, quia forte per posiciones
relevabitur ab honere probationis si adversarius
noluerit confiteri. Illud etiam sciendum est quod
qui ponit aliquid eo ipso videtur confiteri quod posuit,
nam non debet aliquis ponendo asserere nisi quod
scit vel credit, unde etiam quilibet proponens interrogandus
est an credat illud quod proponit, et ponendo,
etiam si non interrogaretur an ita credat, videtur
credere vel extimare que ponit. Inde est quod contra
posiciones suas aliquis non auditur, quia nimis absurdum
est quod quisque sua voce dilucide protestatus
est idem velit suo testimonio infirmare, ut C., De non
nu. pe., l. Generaliter [C. 4, 30, 13], Extra, De probat.,
Per tuas [X 2, 19, 10]. Et intellige quod posicio fit
aperte in hec verba consueta vel similia: "Ego pono
per sacramentum meum quod ita fecisti; responde
per sacramentum tuum quod scis vel credis"; et alius
respondere debet quod scit vel credit. Ed credo quod
domini lombardi scienter deierant; et est lombardorum
cautela talis, quia, cum interrogatur, ipsi respondent:
"Non credo" ubi ipsi sciant pro certo, quasi
excusentur per hoc quod, proprie loquendo, aliud est
credere quam scire; sed certe in his non refert

Torna all'inizio