Raimundus Lullus: Ars amativa boni

Quinta distinctio, prima pars


109. Gloria differentia
1. Laetabatur amor et cantabat; et quaerebant amatores ab eo,
cur laetabatur et de quo cantabat.
2. – Amor – inquit amicus –, estne contrarietas in gloria mei
amati?
3. Quaerebat amicus ab amore, utrum esset differentia inter
eum et amatum suum.
4. – Amice – dixerunt amatores –, potesne amandi circulum
ingredi et existere in eodem?
5. – Amor – ait amicus –, cur intrauit differentiare in amare?
6. Valores et honores ab amoribus quaesiuerunt, quomodo
existebant in maiori amare.
7. – Aequalitas amati et amici – dixit amor –, quomodo sufficere
potes meo amare?
8. – Amice – dixerunt amores –, uellesne uendere eos, quos
de tuo amato dicis sermones?
110. Gloria concordantia
1. Amatores quaesiuerunt ab amati gloria, quomodo ibant ad
gloriandum in eam amatores.
2. A principio quaerebat gloria et concordantia, de quo principiabat
principiare suum.
3. – Amores – inquierunt amatores –, qui sunt hi portatores,
qui amare amici gerunt ad amatum?
4. Ibat amatus per montes et plana et quaerebat, ubi posset
inuenire gloriari ex amare et, si posset illud inuentum comprehendere,
quis posset illud emere.
5. – Amice – dixit amor –, scisne quod est maius amare?
6. Amatores et amores quaesiuerunt ab amico, ubi nutritum
fuerat eius amare.
7. Ab amoribus quaerebant amatores, quomodo gloriari et
amare consistebant in maioritate et minoritate.
111. Gloria contrarietas
1. Quaerebant contrarietates amoris, cur erant coniunctae
amoris gloriae et concordantiae.
2. – Contrarietas – ait gloria –, cur existis in amare?
3. Inuenerunt amores amicum flentem et interrogantem, quid
eum deuiauerat ab amandi fine.
4. Ab amorum maioritate quaesiuerunt amatores, utrum ipsi
possent in ea permanere absque contrarietate amandi.
5. A gloria et contrarietate quaesiuerunt amatores, utrum aequalitas
posset esse in poena et concordantia.
6. – Amate – dixit amor –, cur nutris amicos in deliciis, honore
et diuitiis?
112. Gloria principivm
1. – Amice – dixerunt amores –, scisne quomodo gloriari existit
in principiare et amare?
2. Quaerebatur ab amico, cuius erat uox, qua clamabat ad
amatum suum.
3. – Principium – dixit amor –, cur incepisti gloriari et amare
in principiare?
4. – Amor – dixit amicus –, possetne cessare meus amatus
amare?
5. Gloriari et principiare detinebant captum minorificare; et
quaesiuit ab eis amor, per quanto permitterent liberum ipsum
abire.
113. Gloria medivm
1. Quaesiuit amicus ab amare suo, cur afferebat ei ab amato
suo labores, languores, suspiria, fletus et lacrimas.
2. – Amice – dixerunt amores –, et quis tibi furatus fuerat amatum
tuum?
3. Ab amoribus quaesiuerunt amatores, utrum inter amicum et
amatum esse posset aequalitas gloriandi et amandi.
4. Fletus et suspiria repraesentabant amico suum amatum; minoritas
autem celabat eum; quaeritur utrum amatus sit magis celatus,
quam repraesentatus.
114. Gloria finis
1. – Gloria et finis – ait minoritas –, cur tendis ad maioritatem?
2. Ab aequalitate gloriae et finis quaesiuit amicus, utrum posset
eum facere sufficientem suspiriis et fletibus propter amores.
3. – Minoritas – ait amor –, et quid te compellit amare, ex quo
mortuus est amicus propter amatum suum?
115. Gloria maioritas
1. Quaerebant amores ab amico, de quo erat corona, quam sibi
dederat eius amatus.
2. – Amice – dixerunt amores –, numquid adhuc remoti sunt
gloriari et maiorificare ab amandi minoritate?
116. Gloria aeqvalitas
1. – Amice – dixit amor –, quid induit te gloriam in minoritate
amoris et amandi?
117. Gloria minoritas
1. Quaesiuit amicus ab amore, utrum posset habere gloriam sui
amati diligendo honores, diuitias et prosperitates huius mundi.
118. Differentia concordantia
1. Suspiria, fletus, lacrimae, labores, languores et considerationes
quaesiuerunt ab amico, de quo arbore collegerat flores, quos
ad suum portabat amatum.
2. – Amoris concordantia – dixit amicus –, nonne potes principiare
concordare in amare?
3. – Amor – dixit amicus –, numquid potes habere concordare
in amare, praeter differentiare?
4. Quaesiuit amicus ab amoribus, quid excitauerat eum et
compellebat eum clamare: Amate, amate!
5. – Concordantia – dixit amicus –, si permaneret amor in te,
haberesne maius concordare?
6. – Amor – inquit amicus –, quid oritur de te et de meo suspirare
et laborare et plorare?
7. Ab amoris differentia et concordantia quaesiuit amicus,
utrum haberent amare.
119. Differentia contrarietas
1. Vexatus erat amicus prae amore et quaesiuit, quid posset
eum auxiliari aduersus amandi contrarietatem.
2. Infirmus et languidus erat amicus prae amore et mirabantur
amores, de quo uiuebat amicus.
3. Scire uolebant amores, utrum amicus de amare sciret et
quaesiuerunt ab eo, utrum contrarietas eum excitaret ad amandum.
/*
4. – Amice – dixit amor –, scisne in quo periclitaretur maioritas
amandi?
5. – Amice – dixit contrarietas –, quare non mihi das amare
tuum?
6. In tantum diligebat amicus, quod diligere non putabat; et
interrogabat, ubi est amor et quid induit amor et qua uadit amor
et clamabat: Amor, amor!
120. Differentia principivm
1. – Amice – dixit amor –, scisne quid perficit amare tuum?
2. In uiridario amoris manebat amicus, et quaerebatur ab eo,
quo rigabat amare suum.
3. Quaerebant amatores ab amico, per quae maria nauigabat
amare suum.
4. – Amice – dixit amatus –, quid illuminat amare tuum?
5. – Heu – inquit amicus amare suo –, et non sufficiunt tibi differentiare
et principiare, cum te mitto ad amatum meum?
121. Differentia medivm
1. Non natum fuit amare in mense finis amoris; et ideo quaesiuerunt
ab eo amatores, cur tam macer erat amoribus.
2. – Amice – dixit amor –, ubi frondet, floret et granat amare
tuum?
3. Quaerebant amores ab amico, per quanto daret amatum
suum.
4. Prandebat amatus, seruiebat amicus ei; quaerebant amores
ab amico, cum quo suum seruiebat amatum.
122. Differentia finis
1. Per siluam amoris uenabatur amicus amatum suum et quaerebant
ab eo amatores, quid eius astur capiebat.
2. – Amores – inquierunt amatores –, ubi cantat amicus de
suo amato?
3. Mirabantur amores de amico, cur non ibat per uniuersas terras
praedicans: Amare, amare.
123. Differentia maioritas
1. Ab amatoribus quaesiuerunt amores, utrum scirent, ubi existebat
maior differentia amici et amati.
2. – Differentia – dixit amor –, nonne uelles esse in amandi
maioritate?
124. Differentia aeqvalitas
1. – Amice – dixit amatus –, quid tibi aperuit portam cellarii
amoris, ubi bibis amore amorem?
125. Differentia minoritas
1. Interrogabant amores amicum, de quo erat gramen, quod
colligebat equus sui amati.
126. Concordantia contrarietas
1. Interrogabat amicus amatum suum, cur sustinebat esse contrarietatem.
/*
2. Ab amare, filio amati et amici, quaesiuit amor, quis ex eius
progenie magis honorificatus est.
3. Cucurrit amare ad amatum et amicum et quaesiuit ab eo
amor, quis amborum citius amplexatus et osculatus fuerat illud.
4. Amatores amoris quaesiuerunt a dominabus amoris, quis
poterat plus cessare amare, aut amicus aut amatus.
5. – Amice – dixit amor –, potesne descendere tantum per
odire, quantum ascendere per amare?
6. Quaesiuit amor a concordantia, quomodo uinceret contrarietatem
in amare.
127. Concordantia principivm
1. – Amice – dixit amor –, cur dormis et non contemplaris
amatum tuum, qui non dormit?
2. Ab amato suo quaerebat amicus, utrum haberet misericordiam
et pietatem, quibus consolaretur eum largiens ei spem.
3. – Concordare, principiare et amare – dixit amicus –, quid
facitis? Cur non congregamini? Nonne plus amata sunt pecunia,
epulae, indumenta, filii, honores, ciuitates, castra et ceterae possessiones,
quam amatus meus?
4. Plorabat et plangebat amicus, euellens capillos a capite suo
et pilos a barba eradicabat, disrumpebatque uestimenta sua clamans
ad gentes dicens: – Estne quicquid adeo minime dilectum
sicut amatus meus?
5. – Conscientia et contritio: Vbi estis? Quid agitis? Ecce mundus
perditur, plus amatur peccatum, quam amatus meus.
128. Concordantia medivm
1. Affectus erat amicus taedio propter amare et dixit ad amare
suum: – Ex quo langueo, cur uiuo nec morior prae amore?
2. Quaerebant amatores ab amoribus, quis magis obiectatus
erat ad amandum, aut amatus aut amicus.
3. Conquerebatur amicus de tribulationibus amoris et quaerebat,
quid detinebat eum captum et ligatum, quod non posset ad
placitum amare.
4. – Amoris concordantia – dixit amicus –, cur cum minoritate
loquimini de amato meo?
129. Concordantia finis
1. Quoniam amicus aspiciebat adeo modice cognoscere, amare,
laudare et honorare suum amatum et ei seruire et oboedire,
ibat quasi stultus et interrogabat homines dicens: – Domine,
estne aliquid amatus meus?
2. – Amice – dixit amor –, habesne conscientiam, quoniam non
agis ea bona, quae posses agere ad honorandum tuum amatum,
immo quoniam amatum tuum non facis amari et cognosci ab eis,
qui ignorant et inhonorant eum et qui pro modico dant illum?
3. – Amor – amicus ait –, homines in peccato iacentes, possidentne
iure bona mei amati?
130. Concordantia maioritas
1. Interrogabant amores amicum, quomodo intelligebat et diligebat
amatum suum.
2. Aspiciebat amicus in altissimis montibus honoratos homines
habitare, despicientes et uituperantes amatum eius; plorabat
amicus dicens amori: – Cur sustinet amatus meus homines tam
malignos?
131. Concordantia aeqvalitas
1. – Amice – dixit amor –, amasne tuum amatum propter eius
bonitatem aut propter esse, quod dedit tibi?
132. Concordantia minoritas
1. Amores quaesiuerunt ab amico, cur plus amabat communem,
quam specificam utilitatem.
133. Contrarietas principivm
1. – Amice – dixit amor –, si tuus amatus plus tibi largiretur,
quam tibi largitus sit, aut auferret, quod tibi dedit, cresceretne
uel minueretur tuus amor?
2. Quaesitum fuit ab amico, utrum sciret modum, quo finis
amoris est requies amoris et amandi.
3. – Amor – amicus ait –, cur maior es et melior audacia, quam
timore?
4. – Contrarietas – ait amicus –, cur adeo malum est te tangi?
5. Homines otiosi ab amato quaesiuerunt, utrum pro modico
amare possent salui fieri.
134. Contrarietas medivm
1. – Amare – dixit amor –, cum quo uincis et captiuas contrariari?
/*
2. Amatus quaesiuit ab amico, cui commendauerat amare
suum.
3. Ab amoris aequalitate quaesiuit amicus, utrum melius cum
concordare conueniret, quam cum contrariari in amare.
4. – Malae consuetudines, falsitates et perditiones – ait amor –,
quid posuit uos in amare?
135. Contrarietas finis
1. – Amoris concordantia – dixit amicus –, quid facit te esse
sine amare?
2. – Amice – dixit amor –, scisne quod facit homines separari
a tuo amato?
3. Odire uolebat amatus amicum et e contrario, donec amor
clamauit: – Heu, inquit, quid est, quid imponit malitiam inter
amatum et amicum?
136. Contrarietas maioritas
1. – Amice – dixit amor –, quid facis, cum tuum amatum offendisti?
/*
2. Ab amatoribus quaerebant amores, utrum scirent, quomodo
amicus suum perdebat amatum.
137. Contrarietas aeqvalitas
1. Obuiauit amicus cuidam fatuo diuitiis; clamauit amicus dicens:
– Heu, quare multis hominibus non obuio fatuis propter
amatum meum?
138. Contrarietas minoritas
1. – Amoris contrarietas – ait amoris concordantia –, quare plus
amas minoritatem amici et amati, quam maioritatem?
139. Principivm medivm
1. – Amice – dixit amor –, cum temptaris, quo fugis a peccato?
2. – Honor, reuerentia et amor – dixit amicus –, quae uos auferunt
ab amato meo?
3. – Heu, uitia – dixit amicus –, cur me remouetis ab amato
meo?
4. – Amice – dixit amor –, cur plus diuitiis diligis paupertatem?
140. Principivm finis
1. Amoris dominae quaesiuerunt ab amico, utrum in amato suo
poterant existere finire et principiare.
2. – Amice – dixit amor –, nonne posset amatus tuus induere
in aequalitatem principiare et infinire in amare?
3. Quaerebat amor ab amico, cur pulices et muscas creauerat
eius amatus.
141. Principivm maioritas
1. Amores et amatores quaerebant ab amico, utrum diligeret in
amato suo esse maius amare.
2. – Maioritas et minoritas – ait amicus –, quis amando potest
uos attingere?
142. Principivm aeqvalitas
1. – Amor – ait amicus –, et ubi existit maius amare?
143. Principivm minoritas
1. Quaesiuit amicus a principio, quomodo principiare poterat
amandi minoritatem.
144. Medivm finis
1. Ab amoris fine quaesiuit amicus, utrum uellet esse in maiori
amare.
2. – Amice – dixerunt amores –, cum quo proportionas et ornas
tuum amare?
3. Quaerebat amicus unguentum amoris sibi uendi, quia ex
illo sanare desiderabat amare suum.
145. Medivm maioritas
1. Quaerebat amicus a medio, utrum haberet mediare, quoniam
ex eo multiplicare uolebat desiderare suum in amare.
2. – Amice – dixit amor –, quis dat laudem de amato tuo?
146. Medivm aeqvalitas
1. Ab amatoribus quaesiuerunt amores, utrum inuenire posset
coaequare, quod esset de amore et de amare.
147. Medivm minoritas
1. – Amice – dixerunt amatores –, qua transit amor, cum ad
tuum uadit amatum?
148. Finis maioritas
1. – Amate mi – dixit amicus –, nonne me potes coaequare
amori amando te?
2. – Amice – dixit amor –, scisne cur amatus eligit duorum hominum
alterum ad amandum?
149. Finis aeqvalitas
1. – Finire et amare, nonne possetis coaequari ad seruiendum
et laudandum amatum meum?
150. Finis minoritas
1. A minoritate quaesiuit amicus, utrum esset in ea finis
amandi.
151. Maioritas aeqvalitas
1. Ab amatoribus quaerebant amores, utrum scirent, quomodo
fit maior aequalitas amici et amati.
152. Maioritas minoritas
1. – Amice – dixit amor –, estne peccatum maior minoritas?
153. Aeqvalitas minoritas
1. – Amice – dixit amor –, defecitne tibi tuus amatus postquam
eum dilexisti?


1610




1615




1620




1625




1630




1635




1640




1645




1650




1655




1660




1665




1670




1675




1680




1685




1690




1695




1700




1705




1710




1715




1720




1725




1730




1735




1740




1745




1750




1755




1760




1765




1770




1775




1780




1785




1790




1795




1800




1805




1810




1815




1820




1825




1830




1835




1840




1845




1850




1855




1860




1865




1870




1875




1880




1885




1890




1895




1900




1905




1910




1915



Torna all'inizio