differunt ista duo, quod primum exponit negotia, secundum exponit
personas. Negotia exponuntur fabula, hystoria vel argumento, ut
est dictum. Sed istud quod est in personis exponitur secundum quod
per<son>arum condictiones exprimuntur in narratione; debet enim haberi
narrans in hoc genere narrationis aliquando. Sermonis festivitatem :
id est alacritatem in sermone, quando videlicet narrat de
aliqua re tristi vel iocunda. Animorum dissimilitudine<m> : scilicet
quando modo de re leta, modo de re mesta narratio fit in personis.
Gravitate<m> : quando narratio est de re gravi. Gravitas est securitas
et maturitas in voce vel in vultu et gestu. Lenitatem : id est
mansuetudinem, quando res est de re pia, leni vel mansueta. Spe<m> :
quando narratio est <de> bono quidem futuro, quod speratur. Metum :
quando narratio est de malo futuro, quod timetur. Suspitionem :
quando est de malo futuro, quod per signum aliquod demostratur.
Desiderium : de malo presenti nondum habito, sed habendo, sive sit
possibile sive inpossibile adhereri. Dissimulationem : iniuriarum
illatarum vel amissionis alicuius rei. Misericordiam : cum narratio
tangit misericordiam, que dicitur quasi miserum cor dans.
Rerum varietates : cum narratio tangit varios eventus rerum causales.
Fortunarum co(m)mutationes :
cum narratio tangit fortunas prosperas et diversas vel adversas.
Insperatum inco(m)modum : ut de Horeste, qui de rege factus est mendicus
naufragus. Subitam letitiam : ut cum fit narratio de illo qui,
laborans in sua vinea, invenit gallum aureum cum gallina et septem
pullis aureis. Iocundum exitum rerum : sicut est in narratione commediarum,
que incipiunt a tristitia et in iocundum terminantur. Exercendo :
hoc per exercit<<> i <>>um. Transigentur : id est proficient ad veritatem.
Aperiemus : id est manifeste et aperte dicemus de quo
intendit, videlicet ad primum quod ad veritatem pertinet.
Tres res : hec est illa pars de qua superius erat dictum,
ubi Tullius reddit ad illud genus narrationis, quod est primum genus
narrationis. Et hec pars dividitur in duas, quia primo ponit tres conditiones
narrationis; secundo eas prosequitur. Secunda ibi incipit: Rem
breviter , que dividitur in tres partes, quia primo ponit quomodo
rem breviter ; secundo quo modo rem dilucide ; tertia
ibi: Verisimilis narratio . Iterum prima dividitur *** secundum
conditiones narrationis dilucide, que sunt quinque speciales; tertia
|
|