urbanitatis et facundie gloria decoratur». Tertio vitiosum est
exordium, quod non coheret narrationi, nec oriri vel procedere
videtur a causa: exemplum «Celestis pietas duas in
seculo constituit potestates, ut earum moderamine et mutuo
suffragio singula gubernentur. Notifico itaque tibi, quod per
Dei gratiam a Romana curia sanus et incolumis sum reversus».
Quarto exordium non caret vitio quod nec benivolum,
docilem vel attentum reddit animum auditoris: exemplum
«Qui naufragia pertulit, multa incommoda tolleravit». Quinto
vitiosum est exordium, quod in plures casus potest accommodari:
exemplum «Cum homo bonum exequitur, Deus veraciter
honoratur». Hoc potest dicere quilibet pietatis opera faciendo, et
hoc idem sibi aptare poterint commode rectores provinciarum
cum iugulant homines et pena debita feriunt delinquentes.
XI.
De vitio narrationis.
Narratio prolixa nimis dicitur vitiosa, ut si a gemino sumatur
ovo initium: verbi gratia ecce aliquis scolaris diffuse
narrat per singula qualiter in via fuit ei veniendo Bononiam,
quomodo magistrum elegit, hospitium quesivit, in mane tempestive
surgit, in nocte vigilat, ad scolas vadit, cum sociis moratur
et proficit sicut potest. Non debuit tanta fundere: suffecisset
enim dixisse: «Noscatis quod, post felices» vel «infelices
eventus viarum, cum honesta societate Bononie Dei gratia atque
vestra, sanus et incolumis in studio laudabiliter persevero».
Item narratio dicitur vitiosa, si sit confusa; quod accidit cum
ordo rei geste ommittitur: exemplum «Sciatis quod filius
olim domini Andalotis in tali castro habet filiam domini Hugolini».
Hic confuse narravit, ordinem rei geste dimisit, et
ideo vitiosum dixit. Debuisset enim dicere: «Noveritis quod
Petrus filius olim domini Andalotis, in sero post cenam cum
|
|