Thomas Aquinas: Scriptum super Libros Sententiarum, III

vol. 5, p. 954


Solutio
Respondeo dicendum, quod mereri, sicut dictum est, est facere aliquid sibi debitum.
Hoc autem contingit tribus modis. Uno modo quando aliquis facit de non
debito debitum; sicut aliquis primo motu caritatis meretur vitam aeternam,
faciens eam debitam sibi, quae prius ei debita non erat. Alio modo quod erat
minus debitum faciendo sibi magis debitum: quod contingit in eo in quo caritas
augetur. Tertio contingit, quando aliquid quod est uno modo debitum sibi, facit
alio modo debitum sibi; sicut puer baptizatus, cui debetur vita aeterna ex habitu
gratiae in baptismo infusae, quando usum liberi arbitrii habere incipit, facit
sibi debitam eam ex actu.
Primo igitur modo Christus meruit in primo instanti suae conceptionis claritatem
corporis: quae quidem non erat ei debita neque ex conditione naturae in se
consideratae, neque consequebatur ex necessitate unionis, sicut gloria fruitionis,
ut dictum est. Secundo autem modo Christus mereri non potuit, quia caritas
non est augmentata in Christo. Tertio modo meruit in omnibus actibus suis post
primum instans suae conceptionis: quia fecit sibi debitum aliquibus actibus
quod prius ex aliis actibus debebatur. Actus autem quo quis meretur, est ille
cuius agens est dominus, ut supra dictum est, et qui est proportionatus mercedi.
Est autem homo dominus suorum actuum per voluntatem; quam quia caritas
perficit in ordine ad finem ultimum, ideo actum fini proportionatum facit, scilicet
beatitudini quae proprie merces est nostrorum meritorum; et ideo omnis
actus voluntarius caritate informatus, est meritorius. Cum igitur Christus passionem
suam voluntarie sustinuerit (oblatus enim est quia ipse voluit, Isai. 53),
et voluntas ista caritate fuerit informata, non est dubium quod per suam passionem
meruerit.
AD OBIECTA
Ad primum ergo dicendum, quod emptio est principaliter propter habendam
rem quae emitur: et ideo postquam semel empta est, ulterius non emitur: sed
actio qua quis meretur non est principaliter propter praemium consequendum,
sed propter bonum caritatis. Unde homo habens caritatem etiam operaretur, si
nulla retributio sequeretur; unde etiam postquam meruit aliquid operatur; et id
quod sibi primo uno modo debebatur, postea alio modo sibi debetur.
Ad secundum dicendum, quod non oportet quod faciat sibi magis debitum, quia
hoc est secundum intensionem caritatis, quae est radix merendi; sed facit sibi
pluribus modis debitum.
Ad tertium dicendum, quod quamvis passio sit in corpore, tamen voluntas
acceptans passionem fuit in anima.

Torna all'inizio