Paulus Diaconus: Historia Romana

Pag 27


quam proelium differendo. verum cum inpatientia Varronis
consulis contradicente altero consule id est Aemilio Paulo
apud vicum qui Cannae appellatur in Apulia pugnatum esset,
ambo consules ab Hannibale vincuntur.
|| nam cum comperisset
Hannibal Aufidum amnem ingentes auras mane proflare, quae
arenarum et pulveris vertices agerent, sic direxit aciem, ut
tota uis a tergo suis, Romanis in ora et oculos incideret, ||
eaque de causa Romanorum exercitum stravit. in ea pugna
tria milia Afrorum pereunt, magna pars de exercitu Hannibalis
sauciatur. nullo tamen Punico bello Romani gravius
accepti sunt. periit enim in eo consul Aemilius Paulus,
|| qui
dum sauciatus in quodam saxo resedisset, offerente ei Lentulo
equum, quo fugeret, ut cladi superesset, noluit atque ibi persedit,
donec ab hostibus peremptus est. || perierunt autem ibi
consulares aut praetorii XX, senatores capti aut occisi XXX,
nobiles viri CCC, militum XL, equitum III milia et quingenti. ||

Varro consul cum quinquaginta equitibus Venusium fugit. nec
dubium est ultimum illum diem Romani status futurum fuisse,
si Hannibal mox post victoriam ad pervadendam urbem contendisset. ||
Varro Romam rediit gratiaeque ei a senatu et populo
actae sunt, quod rem publicam non desperasset; non
autem vitae cupiditate sed rei publicae amore se superfuisse
reliquo aetatis suae tempore approbavit; nam barbam capillumque
summisit et postea numquam recubans cibum cepit;
honores quoque, cum ei deferrentur a populo, renuntiavit, dicens
felicioribus magistratibus rei publicae opus esse. || in
omnibus his tamen malis nemo Romanorum pacis mentionem
habere dignatus est. servi, quod numquam ante, manumissi
et milites facti sunt.
Post eam pugnam multae Italiae civitates, quae Romanis
parverunt, se ad Hannibalem transtulerunt. Hannibal Romanis
obtulit, ut captivos redimerent, responsumque est a senatu eos
cives non necessarios, qui, cum armati essent, capi potuissent.
ille omnes postea variis suppliciis interfecit et tres modios anulorum

Torna all'inizio